(SGTT) - Đền Đô là một di tích lịch sử tọa lạc tại phường Đình Bảng, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Đền là nơi thờ tự các vị vua nhà Lý, bao gồm cả vua Lý Công Uẩn, người sáng lập triều đại Lý, cùng những vị vua khác trong dòng họ Lý.
Đền Đô còn gọi là đền Lý Bát Đế hay Cổ Pháp Điện, được xây dựng vào thế kỷ XI, trên chính mảnh đất nơi vua Lý Công Uẩn (vị vua khai sáng triều Lý đăng quang và trở lại thăm quê hương. Theo sử sách, dân làng Đình Bảng đã cho dựng một ngôi nhà lớn để nghênh tiếp nhà vua. Sau khi vua Lý Công Uẩn qua đời, Lý Thái Tông lên ngôi kế vị và cho tu sửa lại ngôi nhà xưa, đồng thời chọn làm nơi thờ tự vua cha. Từ đó, Đền Đô trở thành nơi thờ các vị vua nhà Lý sau khi qua đời.
Đền Đô được công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa vào năm 1991. Năm 2014, nơi đây cùng với các khu lăng mộ của các vua nhà Lý đã được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt.
Đền Đô có diện tích 31.250m với 21 hạng mục công trình, chia thành hai khu vực ngoại thành và nội thành. Ngoại thành gồm: hồ bán nguyệt, nhà thủy đình, nhà văn chỉ và nhà võ chỉ.Cửa chính dẫn vào đền là cổng Ngũ Long Môn.Bước qua cổng Ngũ Long Môn là sân đền, nơi đặt lư hương hướng vào chính điện gồm nhà Phương Đình (điện thờ vua Lý Thái Tổ) với 8 mái 3 gian rộng đến 70m². Phía sau ngôi chính điện là nhà hậu cung rộng 220m², nơi đặt ngai thờ, bài vị và tượng của 8 vị vua nhà Lý.Hiện nay, đền Đô thờ 8 vị vua nhà Lý gồm Lý thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông, Lý Thần Tông, Lý Anh Tông, Lý Cao Tông và Lý Huệ Tông.Du khách vừa vãn cảnh tại đền có thể tìm hiểu lịch sử địa phương và di tích tại phòng trưng bày.Hai bên Đền Đô là nhà Văn Chỉ và Võ Chỉ với có kiến trúc ba gian chồng diêm, hài hòa với tổng thể khu đền. Nhà Văn Chỉ là nơi thờ những những vị quan văn có công lớn với triều đình như Tô Hiến Thành và Lý Đạo Thành. Nhà Võ Chỉ là nơi thờ những danh tướng nổi tiếng về tài thao lược như Lê Phụng Hiểu, Lý Thường Kiệt và Đào Cam Mộc.Hai bên cổng chính nội thành đền Đô, phía bên trái ghi bức cuốn thư “Chiếu dời đô” của vua Lý Thái Tổ với đúng 214 chữ, ứng với 214 năm trị vì của 8 đời vua nhà Lý, bức cuốn thư cao 3,5m, rộng hơn 8m, được làm bằng gốm Bát Tràng. Phía bên phải là bài thơ hào hùng nổi tiếng – như một bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của nước ta "Nam quốc sơn hà” của Lý Thường Kiệt.Khuôn viên đền rộng lớn với nhiều cây xanh.
Ở ngoại thất Đền Đô còn có nhà Thủy đình, Thủy đình rộng 5 gian có kiến trúc chồng diêm 8 mái, 8 đao cong được làm bằng gỗ lim, chạm khắc hoa văn tinh xảo.Nhà Thủy đình nằm trên hồ bán nguyệt, được nối với sân chính bằng chiếc cầu đá. Nơi đây cũng thường diễn ra hát quan họ trên thuyền rồng.
Thời điểm phù hợp nhất ghé thăm đền Đô là vào khoảng thời gian diễn ra Lễ hội đền Đô, từ ngày 14-3 đến 16-3 âm lịch hàng năm. Đây là thời điểm diễn ra nhiều nghi lễ truyền thống đặc sắc như rước kiệu, tế lễ, dâng hương... thể hiện lòng thành kính và biết ơn đối với các vị vua nhà Lý.
Theo Cổng thông tin du lịch thông minh tỉnh Bắc Ninh
