(SGTT) – Nhắc đến Cà Mau, nhiều người sẽ nhớ ngay đến rừng đước, rừng tràm, những vuông tôm bạt ngàn, cua biển… Trong số những sản vật phong phú của vùng đất cực Nam Tổ quốc, cá nâu là một đặc sản tiêu biểu, không chỉ được ưa chuộng bởi người dân địa phương mà còn hấp dẫn nhiều du khách.
- Chả cá kho trứng cút – đậm đà cho bữa cơm trưa văn phòng
- Bữa cơm tròn vị với chả cá kho tiêu cay nồng
- Bữa trưa văn phòng thân quen với thịt kho đậu hũ
Cá nâu là loài cá sống được trong cả môi trường nước mặn và nước lợ, phân bố nhiều ở các cửa sông, vùng ven biển. Cá có tập tính di cư theo mùa. Vào mùa mưa, chúng bơi ngược vào các kênh rạch để sinh sản, sau đó di chuyển trở lại biển. Do đó, cá có thể đánh bắt quanh năm, nhưng ngon nhất là khi chúng sống ngoài khơi, thịt lúc này thường chắc, ngọt và béo hơn so với cá sống ven bờ.
Cá nâu có hình dáng tròn dẹt, phần bụng lớn, đầu và đuôi thuôn nhỏ. Lớp da vàng nhạt điểm các chấm đen khiến cá có vẻ ngoài dễ nhận biết. Tuy là loài cá hiền lành, nhưng cá nâu có gai nhọn chứa độc ở lưng và bụng, là cơ chế phòng vệ tự nhiên nên người đánh bắt và chế biến cần hết sức thận trọng.
Tại Cà Mau, cá nâu được sử dụng trong nhiều món ăn dân dã như chiên sả ớt, nướng lá chuối, luộc chấm mắm ớt, hoặc nấu canh chua với cơm mẻ. Tuy nhiên, món ăn được xem là đặc trưng nhất, gắn liền với văn hóa ẩm thực địa phương, chính là cá nâu kho trái giác.
Trái giác là loại quả dại mọc nhiều ở rừng U Minh, một dạng dây leo thân mềm, quả nhỏ, mọc thành chùm. Khi còn non, trái có màu xanh và vị chua chát; khi chín chuyển sang màu tím đen, vị chua thanh nhẹ, có chút ngọt hậu. Loại quả này thường được người dân sử dụng làm nguyên liệu nấu canh, kho cá hoặc muối chua.
Sự kết hợp giữa cá nâu và trái giác tạo nên một món kho mang hương vị đặc trưng của vùng sông nước. Cá được làm sạch, ướp với nước mắm, chút đường, nước màu và gia vị, sau đó đun liu riu đến khi mềm thì cho trái giác vào.
Khi cá đã chín, trái giác được dằm nhẹ để vị chua thấm đều vào thịt cá, sau đó vớt bỏ phần xác, chỉ giữ lại phần nước kho sánh nhẹ. Món ăn đạt yêu cầu khi có sự hài hòa giữa vị chua thanh, vị mặn nhẹ và độ béo tự nhiên của cá.
Cá nâu kho trái giác thường được dùng kèm cơm trắng và các loại rau đồng như dưa bồn bồn, bông súng, cù nèo hay rau tập tàng luộc. Đây là món ăn quen thuộc trong nhiều bữa cơm gia đình ở Cà Mau, đồng thời cũng là món được nhiều nhà hàng địa phương đưa vào thực đơn phục vụ du khách.
Với đặc điểm thịt chắc, ít xương, vị ngọt dịu và hương thơm đặc trưng, cá nâu đã trở thành một trong những đặc sản đáng chú ý của ẩm thực Cà Mau. Không chỉ là món ăn hấp dẫn, cá nâu kho trái giác còn là biểu tượng gắn liền với đời sống người dân nơi đây - nơi giao hòa giữa rừng và biển, giữa thiên nhiên và con người.
