(SGTT) - Trong số nhiều hoạt động mới trên các sàn thương mại điện tử, sách – chính xác là sách thật ra lò từ các nhà xuất bản với đầy đủ giấy phép theo quy định hiện hành – đang trở thành một tâm điểm đáng chú ý trong bối cảnh sách giả-thật lẫn lộn trên các kênh bán sách trực tuyến.
Bán sách trực tuyến tuy không mới nhưng cách của các doanh nghiệp không giống nhau. Ở nhóm sàn thương mại điện tử (TMĐT) có kinh doanh sách năm 2019 này, Tiki nổi lên như một người đi tiên phong trong việc “nói không với sách in lậu, sách kém chất lượng” khi ký kết hợp tác với các công ty phát hành sách, nhà phân phối sách… để cung cấp sách thật tới tay khách hàng.
Chọn bán sách thật
Vào đầu tháng 7, sàn TMĐT Tiki và Công ty phát hành sách Fahasa đã công bố việc hợp tác chiến lược, theo đó Fahasa sẽ mở gian hàng phân phối sách và văn phòng phẩm trên nền tảng TMĐT Tiki.vn. Đây là một chương trình hợp tác quan trọng giữa Fahasa – nhà bán lẻ sách và văn phòng phẩm có hệ thống cửa hàng “phủ sóng” nhiều tỉnh thành – và Tiki – sàn TMĐT đứng thứ hai tại thị trường Việt Nam về số lượng người truy cập web. Ông Trần Ngọc Thái Sơn, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch HĐQT Tiki.vn, cho rằng, việc hợp tác chiến lược với Fahasa.com sẽ khai thác thế mạnh sẵn có của hai bên.
Về cơ bản, Tiki là một trang TMĐT có bước khởi đầu tương tự như amazon.com, cũng đi lên từ dịch vụ cung cấp, vận chuyển sách thông qua nền tảng trực tuyến. Vì thế, ngay từ lúc khởi nghiệp thì mặt hàng sách chính là ưu thế của Tiki. Kinh nghiệm về hoạt động tổ chức cung ứng hàng hóa trên nền tảng TMĐT của Tiki trong những năm qua đã dày hơn, cùng với đó là sự am hiểu về thị trường, hành vi độc giả nhờ việc phân tích cơ sở dữ liệu khách hàng.
Trong khi đó Fahasa.com có thế mạnh về nguồn sách với mạng lưới hơn 100 nhà sách trên cả nước - văn phòng phẩm đa dạng và chất lượng cao. Nhà sách này, trên thực tế đã sớm xây dựng trang web bán sách trực tuyến, đến nay kết nối với một số trang web TMĐT quốc tế, giúp cho độc giả tìm kiếm các loại sách cần đọc trong nước và thế giới dễ dàng hơn. Việc mua sách ngoại văn – qua thỏa thuận hợp tác chiến lược giữa nhà sách và Tiki – có thể hy vọng được thuận tiện hơn trong nay mai. Chưa hết, thỏa thuận còn được cho là động lực để các nhà xuất bản kích hoạt việc đưa ra thị trường những đầu sách đã mua tác quyền nhưng chưa phát hành.
Phân biệt sách giả- thật
Trên thực tế, đã từng xuất hiện tình trạng kinh doanh tràn lan sách giả, sách lậu (sách không có giấy phép xuất bản)… trên môi trường kinh doanh trực tuyến. Có đơn vị phân phối sách tại TPHCM tố cáo các sàn TMĐT làm ngơ cho sách giả, sách lậu… dẫn tới việc người dùng bị mắc lừa khi mua nhầm sách giả. Nguyên nhân được cho là do các chủ sàn TMĐT chưa thật sự quyết liệt trong hoạt động kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ sách… hoặc chưa hoàn thiện quy trình chọn lọc nguồn sách “đầu vào” như chưa kiểm tra hợp đồng mua bán, hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc sách một cách rõ ràng, hợp pháp.
Các sàn TMĐT lớn đang cố gắng làm thay đổi thực trạng đáng buồn này, như Tiki bắt tay với các nhà xuất bản, nhà phân phối sách… để chỉ bán sách thật, sách nổi bật mà nhiều khách hàng quan tâm. Bên cạnh đó, các sàn TMĐT còn bán cả sách điện tử (ebook) được phân phối chính thức. Sách trên sàn TMĐT cũng được giảm giá bán như các mặt hàng khác nhằm tăng sức thu hút khách hàng mua sách thường xuyên. Hiện tại, trên sàn TMĐT Tiki đã có sự hiện diện của khoảng 30 nhà xuất bản, công ty phân phối sách, như Alphabook, Thái Hà, Nhã Nam, First News - Trí Việt; Nhà xuất bản Trẻ, Kim Đồng…
Và nói đến sách trực tuyến, không thể không nhắc đến những trang bán sách trực tuyến hiện có – nơi cũng được xem là có sức cạnh tranh mạnh mẽ với các sàn TMĐT về sách. Ví dụ, các trang web bán sách này cũng có sách riêng, thường dựa vào nguồn sách thế mạnh của họ, có lượng sách khổng lồ đến từ nhiều nguồn khác nhau hoặc có những trang bán sách trên mạng xã hội Facebook, nơi “chuyên trị” về sách cũ, sách nói (audio book) thu hút rất nhiều người mê sách và kén chọn sách đọc. Và cũng trên thế giới sách trực tuyến này vẫn có sách giả, sách thật.
Theo Nhà xuất Trẻ, khách hàng mua sách nên quan sát mã QR (QR code) in trên sách của Nhà xuất bản Trẻ rất đậm, rõ ràng. Mã tem thông minh cũng in rõ ràng, đậm; riêng những cuốn sách xuất bản từ đầu năm 2019 trở về sau sẽ có tem vàng. Trong khi sách giả giấy rọc cẩu thả, màu sắc đậm hơn, font chữ thô nhìn thiếu thẩm mỹ; bên trong sách giả in các hàng chữ không đều, font chữ bị lỗi, đặc biệt lỗi chính tả dày đặc cả trang sách… Về truyện tranh chỉ có logo sản phẩm thân thiện để phân biệt thật-giả; đối với sách xuất bản từ đầu năm 2019 trở về sau, có thể có các màu xanh lá, trắng, vàng... được thiết kế phù hợp với bìa sách (logo sản phẩm thân thiện môi trường).
Chí Bảo
