Phương pháp ăn kiêng Ketogenic (gọi tắt là chế độ ăn Keto) trong hai năm gần đây bỗng chốc trở nên nổi tiếng trong giới chị em phụ nữ muốn giảm cân. Được lăng-xê bởi các tên tuổi nổi tiếng trong làng giải trí thế giới, phương pháp này làm dấy lên câu hỏi về hiệu quả thực chất đến đâu hay có nhược điểm gì.
Là một người đang bị ám ảnh về chuyện thừa cân, ắt hẳn bạn đã tìm hiểu đến hàng tá các phương pháp ăn kiêng khác nhau. Những hội bạn ăn kiêng chắc chắn cũng đã truyền tai nhau về một phương pháp gọi là chế độ ăn Keto, được những nhân vật như diễn viên điện ảnh Halle Berry hay ngôi sao truyền hình thực tế Kourtney Kardashian áp dụng thành công. Trong năm 2016, từ khóa “ketogenic” cũng đã lọt vào danh sách những từ khóa được dùng nhiều nhất trên công cụ tìm kiếm Google. Năm 2017 có thể gọi vui là năm của chế độ ăn Keto, khi từ khóa ketogenic xuất hiện khắp mọi diễn đàn và triển lãm về dinh dưỡng. Vậy, chế độ ăn Keto là gì?
Ưu điểm về lý thuyết
Chế độ ăn Keto có thể hiểu đơn giản là một thực đơn dạng ít tinh bột (low carbohydrate) với tỉ lệ 5% carbohydrate, cùng với một lượng protein vừa phải - 20% - và rất nhiều chất béo - 75%.
Các loại đồ ăn thường có mặt trong thực đơn dạng này bao gồm: thịt, thịt xông khói, cá, hải sản, trứng, pho mát, bơ, các loại hạt, dầu, mayonnaise, nước sốt xà lách, bơ và các loại rau như rau bina, cải xoăn, cần tây và nấm.
Đặc điểm quan trọng nhất đối với chế độ ăn này là lượng carbs được phép cho cả ngày chỉ ở khoảng 50 gram, tương đương với cỡ một chén to cơm hoặc một chén mì ống hoặc 4 lát bánh mì.
Nguyên lý của chế độ ăn Keto được lý giải như sau: Cơ thể của chúng ta là một cỗ máy biết cách tự tìm kiếm các nguồn năng lượng khác nhau để hoạt động. Khi loại đường glucose, cũng là thành phần chính trong tinh bột và là dạng nguyên liệu tạo ra năng lượng thường thấy, ra khỏi bữa ăn, cơ thể sẽ sử dụng gan để chuyển hóa glycogen (một dạng tinh bột lưu trữ) trở thành glucose để tiêu thụ, tạo năng lượng.
Khi glycogen hết, cơ thể sẽ bắt đầu đốt chất béo để cung cấp năng lượng. Nói cách khác, chế độ ăn Keto được cho là có thể ép cơ thể buộc phải sử dụng chất béo để cung cấp năng lượng. Do đó, cơ thể được đặt dưới trạng thái gọi là “ketosis”, là khoảng thời gian chất béo bị phá vỡ và chuyển hóa.
Phiền toái trên thực tế
Chế độ ăn Keto nghe đầy hứa hẹn thực sự đem lại một số phiền toái mà người muốn thử nên cân nhắc. Đầu tiên là nếu bạn định ăn chỉ khoảng 50 gram tinh bột mỗi ngày, bạn phải cắt bỏ một nhóm lớn các loại đồ ăn. Điều này sẽ khiến bữa ăn trở nên rất nghèo nàn, rất dễ ngán. Ăn nhiều thịt và chất béo hơn bình thường cũng gây no lâu, khó tiêu và ớn thịt.
Bạn cũng phải giảm lượng trái cây ăn vào, qua đó làm giảm hàm lượng vitamin C có thể hấp thụ được. Bạn chỉ có thể dựa vào nhận vitamin C từ một vài loại rau xanh như cải bó xôi và cải xoăn.
Những nhược điểm này dù sao cũng còn cố gắng vượt qua được, vì giảm cân luôn cần quyết tâm. Tuy nhiên, sẽ còn những yếu tố đáng lo nghĩ hơn. Thứ nhất là chế độ ăn Keto có nguy cơ không đảm bảo đủ chất xơ cho cơ thể, vốn thường có trong các loại ngũ cốc, thực phẩm họ đậu, trái cây và rau. Những người có vấn đề về đường ruột sẽ cần phải để ý kỹ điểm này.
Một điểm trừ tiếp theo cũng khá đáng ngại là khi bạn ép cơ thể dùng mỡ làm năng lượng, quá trình chuyển hóa sẽ tạo ra acetone. Nồng độ acetone trong cơ thể lên cao đến một mức nào đó sẽ làm cho hơi thở hôi và mùi mồ hôi trở nên gắt hơn nhiều.
Nhiều người có thể biện minh rằng có các nguồn chất béo lành tính như quả bơ, dầu olive, các loại hạt. Tuy nhiên, nguyên tắc vẫn là quá nhiều chất béo là không tốt, bất kể từ nguồn nào. Ăn nhiều chất béo sẽ làm tăng mức cholesterol và triglyceride trong cơ thể, dẫn đến nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch.
Một điểm cần lưu ý nữa là khi mới bắt đầu ăn chế độ Keto, cân nặng sẽ giảm đáng kể. Thực chất trong giai đoạn này, chất béo chưa được đốt cháy là bao, chủ yếu sụt cân là do mất nước và mất glycogen. Việc này cũng làm cơ thể bị mất bớt chất điện giải. Khi nồng độ chất điện giải thấp, bạn có thể gặp các triệu chứng nhức đầu, buồn nôn và mệt mỏi.
Câu hỏi hóc búa là bạn có thể duy trì chế độ ăn Keto trong bao lâu, vì nếu bạn không nhịn được mà phá vỡ chế độ ăn, mọi cố gắng trước đó đều uổng phí cả. Bạn sẽ tăng cân lại cực nhanh vì cảm giác thèm tinh bột rất khó cưỡng.
Bí mật cần bật mí ở đây là, thực chất việc giảm cân khi ăn chế độ Keto là khi ăn thực phẩm với tỉ lệ chất béo quá cao, cơ thể tự động tiết ra một loại hormone làm bạn thấy chán ăn. Hay nói cách khác, bạn giảm cân chủ yếu là do bạn ăn ngày càng ít đi.
Điều an ủi là nếu phải mua thêm kẹo ngậm và lăn khử mùi cơ thể hay chịu đựng tác dụng phụ kèm theo đi nữa, việc ăn chế độ Keto chắc chắn sẽ giúp bạn giảm cân như mong muốn.
Vũ Hoàng
