(SGTT) – Có thể nói, văn hóa ẩm thực Việt phần nào phản ánh rõ những nét đặc trưng của mỗi vùng miền. Trong đó, ẩm thực từ loài linh vật năm nay là rắn vốn dĩ không thể tách rời.
- Ẩm thực Việt thắng lớn tại giải thưởng Taste Atlas 2024
- Ẩm thực Việt đạt thêm 10 Kỷ lục châu Á
Trong đời sống văn hóa của người Việt chúng ta, rắn có thể được nhắc đến từ trong câu truyện cổ tích cho đến tín ngưỡng dân gian, trò chơi trẻ con. Thế nên, dù phản ánh ở khía cạnh nào trong đời sống thì rắn đều có những ý nghĩa nhất định, cùng song song giữa quá khứ – hiện tại – tương lai.
Không chỉ riêng Việt Nam, loài rắn còn xuất hiện ở khắp mọi nơi trên thế giới, miễn sao môi trường đó mang lại cho chúng khả năng sinh tồn và phát triển. Qua tìm hiểu, chủng loại rắn tại nước ta có đến hơn trăm loại, nhưng tựu chung một số loài nổi bật cần kể đến như rắn nước, rắn hổ trâu, rắn ráo, rắn lục, rắn hổ mang… Mỗi loại đều có đặc tính độc tố và không độc khác nhau.
Dù trong tâm thức mỗi chúng ta khi nói về rắn thường biểu tượng cho sự độc ác, gian xảo hay một tính cách không tốt lành, nhưng khi chúng hòa vào dòng chảy văn hóa ẩm thực Việt thì lại tạo nên những món ăn rất đặc sắc, đặc trưng cho địa phương.
Ở Hà Nội có làng Lệ Mật được ví von như “làng rắn” với tuổi đời hơn 200 năm. Trước đây, kế sinh nhai của họ chủ yếu là dùng tiết rắn để tạo các bài thuốc dân gian chữa bệnh xương khớp, nhức mỏi cơ thể hay đau đầu. Những năm gần đây, người dân làng Lệ Mật mới thử hình thành làng ẩm thực với các món ăn chuyên về rắn. Qua đó, thu hút thực khách yêu thích ẩm thực rắn nói riêng và ẩm thực vùng miền nói chung tìm đến. Thậm chí, đặc sản rắn Lệ Mật còn được tạp chí du lịch nổi tiếng của Mỹ là CNN Travel đến ghi hình và gợi ý đây là ẩm thực khá thú vị cần thử tại Việt Nam.
Theo nhiều thực khách sành ăn, du khách đến làng Lệ Mật mà chưa thử qua món nem rắn, rắn xào lăn hay rắn cuốn lá lốt thì xem như chưa khám phá hết ẩm thực Hà Nội. Điều này cho thấy ẩm thực về linh vật năm nay dường như tô thêm điểm sáng cho ẩm thực địa phương nơi mà "chúng sinh ra".
Hay như xuôi về miền Tây, cụ thể là tỉnh Tiền Giang thì có trại rắn Đồng Tâm nổi tiếng xưa giờ. Địa điểm này không chỉ là nơi du lịch mà còn là nơi phục vụ cho nghiên cứu khoa học, sản xuất thuốc chuyên biệt hay kể cả nơi điều trị bị rắn độc cắn.
Cái hay của trại rắn này là du khách có dịp mục sở thị các loài rắn độc như hổ mang chúa khổng lồ luôn trong tư thế phùng mang, trợn má nhằm tấn công đối thủ. Rồi đến một số loài rắn không độc thả tự nhiên hay bán tự nhiên như rắn nước, rắn ráo, rắn lục kim.
Dù nơi đây chưa phục vụ các món ăn về rắn nhưng du khách chớ lo lắng bởi ở miền Tây, mọi người dễ dàng tìm thưởng thức các món ăn từ rắn như rắn xào sả ớt, rắn cuốn lá lốt nướng, cháo rắn đậu xanh, rắn nướng muối ớt… bán tại các quán ăn, nhà hàng địa phương.
Thực tế, ẩm thực vùng miền ngày nay đôi khi chỉ ứng dụng chung một loại nguyên liệu thực phẩm (như thịt rắn), còn lại họ sử dụng gia vị, cách nêm nếm để thể hiện rõ văn hóa địa phương. Chẳng hạn, khẩu vị người miền Nam thường ưa chuộng vị ngọt, giòn giòn của rau củ, đôi khi kết hợp vị béo của nước sốt, nước dùng. Người miền Trung nổi bật bởi vị cay trong các món ăn, có thể phần nào hình thành từ tính cách chịu thương, chịu khó khi cũng là nơi đón nhận nhiều cơn bão đến Việt Nam. Đến ẩm thực miền Bắc thì luôn là sự hài hòa về gia vị, cách nêm nếm, có sự bổ trợ nhau để tạo nên nét tinh tế riêng.
Về phần tôi, nhất định dịp tết năm nay phải thưởng thức các món ăn về rắn trong chuyến du lịch của mình. Còn mọi người thì sao, nếu mạnh dạn bỏ qua phần ngoại hình hơi đáng sợ của chúng thì bạn sẽ không hối tiếc vì xém bỏ lỡ một phần văn hóa ẩm thực Việt.
