Nhận biết và phòng ngừa hiệu quả các bệnh lý cột sống

(SGTT) - Cột sống, cấu trúc trung tâm của bộ xương, đóng vai trò thiết yếu trong việc nâng đỡ cơ thể, duy trì cân bằng và bảo vệ tủy sống. Cấu trúc này kéo dài từ cổ, lưng, eo đến vùng xương hông và xương cụt. Tuy nhiên, theo thời gian, cột sống phải chịu áp lực lớn từ các hoạt động hàng ngày, dẫn đến các triệu chứng thoái hóa và suy yếu.

Thoát vị đĩa đệm – Triệu chứng và phương pháp điều trị

Bệnh này xảy ra khi đĩa đệm bị thoát vị, gây chèn ép và kích thích các dây thần kinh lân cận. Triệu chứng thường gặp là đau lan dọc theo dây thần kinh, do kích thích cơ học từ phần đĩa đệm thoát vị và viêm hóa học tại vùng tổn thương.

Ở vùng cổ (cột sống cổ), cơn đau có thể lan đến cánh tay và bàn tay. Trong khi đó, ở vùng thắt lưng (cột sống thắt lưng), triệu chứng thường xuất hiện ở chân và bàn chân. Trong trường hợp nặng, bệnh có thể gây áp lực lên tủy sống trung ương, dẫn đến tê liệt tứ chi hoặc rối loạn chức năng ruột và tiết niệu.

Đối với hầu hết các trường hợp nhẹ, thoát vị đĩa đệm có thể được cải thiện mà không cần phẫu thuật. Người bệnh cần nghỉ ngơi đúng cách, kết hợp với các phương pháp điều trị như dùng thuốc giảm đau, vật lý trị liệu, tập thể dục hoặc tiêm thuốc giảm đau (như tiêm ngoài màng cứng, phong bế thần kinh).

Trường hợp cần phẫu thuật, các phương pháp phổ biến bao gồm hợp nhất đốt sống để loại bỏ hoàn toàn đĩa đệm tổn thương hoặc thay thế bằng đĩa đệm nhân tạo nhằm bảo tồn chuyển động tự nhiên của cột sống.

Hẹp ống sống – Triệu chứng và phương pháp điều trị

Hẹp ống sống là tình trạng ống sống – nơi chứa các dây thần kinh cột sống bị thu hẹp do sự phát triển bất thường của xương và dây chằng xung quanh. Nguyên nhân chủ yếu là do thoái hóa xương khớp theo thời gian, dẫn đến áp lực gia tăng lên các dây thần kinh bên trong.

Ở cột sống thắt lưng, hẹp ống sống thường xảy ra giữa đốt sống thắt lưng L4 và L5. Tuy nhiên, khu vực này không có tủy sống mà chỉ chứa các bó dây thần kinh ngoại biên nên trong nhiều trường hợp, bệnh nhân có thể không xuất hiện triệu chứng dù mức độ chèn ép cao.

Một triệu chứng đặc trưng của hẹp ống sống là đau chân nặng hơn khi đi lại, kèm theo tê và yếu cơ ở chi dưới khiến việc di chuyển khó khăn, nhưng triệu chứng có thể giảm bớt khi cúi người hoặc ngồi xuống.

Điều trị hẹp ống sống bao gồm hai phương pháp chính. Trường hợp nhẹ có thể áp dụng điều trị bảo tồn như sử dụng thuốc giảm đau, liệu pháp tiêm phong bế thần kinh hoặc vật lý trị liệu. Đối với các trường hợp nghiêm trọng, khi bệnh nhân bị liệt chi dưới hoặc khó khăn trong việc đi lại thì cần phẫu thuật. Đặc biệt, với hẹp ống sống ở cột sống cổ, phẫu thuật là phương pháp được ưu tiên do nguy cơ tổn thương dây thần kinh không thể hồi phục nếu không can thiệp kịp thời.

Thoái hóa cột sống – Triệu chứng và phương pháp điều trị

Trượt đốt sống xảy ra khi một đốt sống bị lệch vị trí so với các đốt sống liền kề, thường là do thoái hóa, chấn thương hoặc bất thường bẩm sinh. Đốt sống có thể trượt về phía trước (trượt trước) hoặc phía sau (trượt sau), gây đau lưng, tê chân và trong trường hợp nghiêm trọng, có thể dẫn đến tê liệt hông hoặc chi dưới.

Việc chẩn đoán trượt đốt sống được thực hiện thông qua hình ảnh y khoa để xác định mức độ trượt và đánh giá sự mất ổn định của khớp. Với các trường hợp nhẹ, khi mức độ trượt dưới 50%, người bệnh chỉ cần điều trị bảo tồn để duy trì ổn định cột sống. Tuy nhiên, nếu dây thần kinh bị chèn ép nghiêm trọng hoặc khớp mất ổn định sẽ phải thực hiện biện pháp phẫu thuật.

Dù ở độ tuổi nào, phòng ngừa các bệnh lý cột sống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe lâu dài. Duy trì tư thế ngồi và ngủ đúng cách là yếu tố then chốt. Ngồi sâu vào ghế với lưng thẳng, đầu gối gập góc 90°, tránh bắt chéo chân để giảm nguy cơ biến dạng cột sống. Ngoài ra, cần lưu ý đến tư thế khi ngủ, chọn ga trải giường đủ chắc chắn để hỗ trợ hông, độ lún từ 1-2 cm và nên sử dụng gối ngủ thấp, mềm, cao hơn vai và nâng đỡ cổ, đồng thời hỗ trợ đầu và vai, giảm áp lực lên cổ và lưng dưới.