Các hãng dược và các cơ quan y tế ở nhiều nước trên thế giới đang loại bỏ hàng triệu liều vắc-xin Covid-19 hết thời hạn sử dụng do nhu cầu tiêm giảm, một sự đảo ngược rõ rệt so với những ngày đầu của các chiến dịch tiêm chủng khi vắc-xin còn khan hiếm.
- Hộ chiếu vắc-xin: Lỗi nhập liệu sao bắt dân phải chịu?
- Chưa có chế tài xử phạt nếu người dân ký cam kết khi không tiêm vắc-xin Covid-19
- Tồn đọng 22 triệu liều vắc-xin, Bộ Y tế yêu cầu đẩy nhanh tiến độ tiêm mũi nhắc
Nước giàu, nước nghèo đều tiêu hủy vắc-xin hết hạn
Gần đây, nhà sản xuất vắc-xin Moderna (Mỹ) đã loại bỏ khoảng 30 triệu liều vắc-xin Covid-19 do không có nước nào sẵn sàng tiếp nhận chúng. Trong khi đó, các nhà thuốc và bệnh viện ở Mỹ cũng loại bỏ những liều vắc-xin Covid-19 dư thừa của Moderna và Pfizer vốn có thời hạn sử dụng ngắn.
Các quan chức y tế của Đức đã tiêu hủy khoảng 3,9 triệu liều vắc-xin Covid-19 lưu trữ trong nhà kho trung tâm liên bang sau khi chúng hết hạn vào cuối tháng 6. Bộ Y tế Canada loại bỏ 1,2 triệu liều vắc-xin của Moderna hết hạn sử dụng và dự kiến sẽ loại bỏ thêm khoảng 13,6 triệu liều vắc-xin của hãng dược AstraZeneca (Anh) cũng với lý do tương tự.
Hồi cuối tháng 5, Thụy Sĩ cho biết sẽ loại bỏ hơn 600.000 liều vắc-xin của Mordena quá hạn. Đan Mạch cũng đã tiêu hủy 1,1 triệu liều vắc-xin dư thừa sau khi các nỗ lực hiến tặng cho các nước khác thất bại. Ngay từ cuối năm ngoái, Nigeria đã tiêu hủy hơn 1 triệu liều vắc-xin Covid-19 của AstraZeneca quá hạn sử dụng.
Việc quá nhiều liều Covid-19 bị loại bỏ đánh dấu đại dịch Covid-19 đã chuyển qua một giai đoạn mới khi nguồn cung vắc-xin vượt xa nhu cầu.
Để triển khai các đợt tiêm vắc-xin Covid-19 đầu tiên trên thế giới, các chính phủ đã phải tranh giành vắc-xin nguồn cung hạn chế vào thời kỳ ban đầu. Nhưng giờ đây, các nhà sản xuất vắc-xin Covid-19 có thể tăng sản lượng để đáp ứng nhu cầu lớn nhưng tính cấp thiết của vắc-xin đã giảm đi ở nhiều nơi, với phần lớn dân số toàn cầu được tiêm chủng đầy đủ 2 mũi và một bộ phận người dân vẫn không muốn tiêm.
“Chúng tôi hiện đang ném các liều vắc-xin vào thùng rác. Thật buồn khi phải nói vậy”, Giám đốc điều hành Moderna, Stephane Bancel, cho biết trong cuộc thảo luận tại Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Davos, Thụy Sĩ, vào tháng trước.
Ở một số nước thu nhập thấp, việc tiếp cận vắc-xin Covid-19 vẫn còn khó khăn, thiếu thiết bị y tế như tủ lạnh độ âm sâu để lưu trữ các lọ vắc-xin ở nhiệt độ thấp. Trong khi đó, một số nước khác gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch và triển khai các chiến dịch tiêm chủng vì nguồn cung vắc-xin Covid-19 không ổn định.
Nhu cầu vắc-xin Covid-19 có thể tăng lên ở các nước giàu như Mỹ vào mùa thu tới, khi các nhà sản xuất tung ra các phiên bản vắc-xin đã được chỉnh sửa có thể ngăn ngừa hiệu quả hơn các biến chủng của Omicron. Mới đây, chính phủ Mỹ đã đồng ý mua 105 triệu liều vắc-xin Covid-19 đã chỉnh sửa từ Pfizer và đối tác BioNTech để chuẩn bị cho chiến dịch tiêm mũi tăng cường vào mùa thu.
Lãng phí vì nhiều liều vắc-xin được đóng gói trong một lọ
Tại Mỹ, khoảng 90,6 triệu liều Covid-19 đã bị lãng phí, tương đương 11,9% trong số hơn 762 triệu liều vắc-xin Covid-19 được phân phối kể từ cuối năm 2000, theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC). Tỷ lệ lãng phí đã tăng nhanh trong thời gian gần đây – khoảng 12 triệu liều vắc-xin đã bị vứt bỏ kể từ cuối tháng 5.
Các chuyên gia y tế cho biết một phần nguyên nhân dẫn đến sự lãng phí là do vắc-xin Covid-19 được đóng gói trong lọ chứa từ 5-20 liều. Sau khi đã mở, các lọ vắc-xin thường phải được sử dụng trong vòng khoảng 12 giờ, nếu không phải loại bỏ.
Claire Hannan, Giám đốc điều hành Hiệp hội các nhà quản lý tiêm chủng (AIM), có trụ sở tại bang Maryland, cho biết: “Mức độ lãng phí tăng lên khi số lượng liều tiêm mỗi ngày giảm xuống. Lúc đó, nhiều liều vắc-xin còn lại trong lọ vào cuối ngày phải loại bỏ”.
Bà Hannan nói nguy cơ lãng phí đó đã khiến một số bác sĩ do dự khi đặt mua các lọ vắc-xin, đặc biệt là những cơ sở y tế nhỏ ở các vùng nông thôn. Bà cho biết các lọ hoặc ống tiêm một liều sẽ giảm lãng phí, nhưng các nhà sản xuất vắc-xin vẫn chưa tung ra sản phẩm này.
Hãng dược phẩm Pfizer sẽ loại bỏ các liều vắc-xin Covid-19 nếu chúng gần hết hạn sử dụng. Người phát ngôn của Pfizer cho biết đang phát triển lọ vắc-xin chỉ một liều tiêm.
Moderna gần đây đã liên hệ với các nước để xem liệu họ có muốn tiếp nhận 30 triệu liều vắc-xin của hãng này hay không, nhưng không ai muốn sử dụng chúng.
Ông Bancel nói: “Vấn đề hiện nay là người dân ở nhiều nước không muốn tiêm vắc-xin Covid-19 nữa”.
Trước đây, Moderna đã ký hợp đồng cung cấp vắc-xin với Liên minh châu Phi (AU) và Covax. một chương trình quốc tế phân phối vắc-xin Covid-19 cho các nước có thu nhập thấp. Tuy nhiên, vào đầu năm nay, cả hai tổ chức đều từ chối đặt hàng các liều tiêm bổ sung mà Moderna đã chuẩn bị xuất xưởng vào cuối năm nay, bao gồm hơn 320 triệu liều dự định phân bổ cho Covax.
Theo một báo cáo gần đây của Công ty tư vấn Deloitte, một số nước đã từ chối nhận hàng vì họ không có sẵn cơ sở hạ tầng tiêm chủng đầy đủ hoặc nhu cầu thấp. Covax ghi nhận nhu cầu vắc-xin Covid-19 cũng đã giảm ở nhiều nước có thu nhập thấp vì biến thể Omicron không còn đáng ngại.
Chánh Tài
Theo Wall Street Journal, KTSGO
