Cách đây hai tháng, một trình dược viên suýt bỏ mạng vì dùng thuốc tân dược giảm cân trôi nổi, thường gọi là hàng xách tay. Qua tìm hiểu mới thấy, thị trường thuốc tây tự do này vẫn âm thầm chảy như những mạch ngầm, mà ở đó người mua, kẻ bán giao dịch chẳng thiếu loại thuốc gì, từ viên thuốc hạ sốt, nhức đầu cho đến loại thuốc đặc trị viêm gan, trị ung thư...
Thuốc gì cũng có
Trung tuần tháng 8 vừa qua, Chi cục Hải quan cửa khẩu Mộc Bài – Cục Hải quan Tây Ninh đã kiểm tra bằng máy soi đối với hành lý của một hành khách nhập cảnh từ Campuchia vào Việt Nam, và đã phát hiện 43 hộp tân dược được cất giấu trong đó. Trong số các loại thuốc có các nhãn hiệu như Erlocip-150, Temoside 100, Alfalog. Giới chuyên ngành xác định đây là những loại thuốc trị bệnh ung thư, muốn nhập khẩu phải đăng ký chất lượng, giấy phép chuyên ngành và thủ tục khác theo quy định chuyên ngành.
Thật ra, nếu có nhu cầu, việc mua tân dược không khó. Chỉ cần vào mạng gõ từ khóa “thuốc tân dược xách tay” sẽ thấy hàng loạt địa chỉ rao bán hàng thuốc tân dược xách tay. Trên đó, người ta bán từ thuốc nhức đầu, xổ mũi đến thuốc điều trị ung thư, điều trị viêm gan siêu vi C. Người mua chỉ cần gọi điện thoại đặt hàng, trả tiền là xong.
Một người bán hàng thuốc xách tay tại quận 1, TPHCM cho biết ông chuyên bán thuốc tây xách tay của Pháp, hàng về nguyên cả lô, ai có nhu cầu mua thì liên hệ với số điện thoại... Ông nói ông có từ thuốc cảm thông thường doliprane (paracetamol), dafagan của các hãng nổi tiếng như sanofi aventis, my lan cho đến các loại thuốc đặc trị khác. “Hàng về thường xuyên nên các chị cứ yên tâm, tôi còn bán buôn số lượng lớn cho cả nhà thuốc”, ông này nói.
Với nhu cầu đặt mua thuốc điều trị ung thư giai đoạn cuối, người viết được người bán thuốc nói trên giới thiệu rằng ông có hàng xách tay từ Mỹ, Pháp và Canada. Cụ thể, thuốc Tarceva (150 mg) của Pháp có giá 38 triệu đồng/một hộp 30 viên, ngày uống một viên và uống hết hai tháng sẽ tái khám với bác sĩ. Nếu dùng thuốc của Mỹ cũng có giá tương đương, nhưng thuốc được đóng gói trong lọ. Ngoài ra, nơi này còn bán nhiều loại thuốc tây khác điều trị huyết áp, tim mạch, thuốc tâm thần...
Vào một trang mạng khác cũng thấy rao bán hàng trăm loại thuốc được chụp ảnh rõ ràng, với những công dụng điều trị, hướng dẫn sử dụng cụ thể. Trong vai người có nhu cầu mua thuốc viêm gan siêu vi C, người viết được người bán cho biết ông có loại thuốc Virid của Pháp, Mỹ, Canada, Úc... được nhiều bác sĩ chỉ định cho bệnh nhân và nhà thuốc dùng nhiều vì điều trị hiệu quả bệnh viêm gan. Được biết, thuốc của Pháp có giá 3,5 triệu đồng/hộp; còn thuốc của Mỹ, Canada và Úc có giá 2 triệu đồng/hộp.
Ngoài ra, người bán thuốc còn cho biết nếu loại thuốc này của Đức thì không phải hàng xách tay, mà đó là hàng của Thái Lan sản xuất và được nhập khẩu về. Nhiều loại thuốc được sản xuất cùng tên nhưng nhiều nước sản xuất nên giá cả khác nhau, chỉ người bán mới biết thuốc nào tốt, đắt hay rẻ ra sao. Người mua hàng, nếu không rành sẽ trả giá cao.
Nhiều nhà thuốc ở một phố thuốc tây tại quận 1, hoặc trên một tuyến đường “thuốc tây” ở quận 5, TPHCM đều có thuốc tây xách tay. Người có nhu cầu chỉ cần nói tên thuốc, nhân viên sẽ gọi điện đến người bỏ mối cho các nhà thuốc. Người mua chỉ cần đặt cọc, ngày hôm sau quay lại lấy thuốc.
Coi chừng tiền mất, tật mang
PGS.DS. Trương Văn Tuấn, Chủ tịch Hội Dược sĩ bệnh viện TPHCM, cho biết thuốc xách tay về nguyên tắc sử dụng cho mục đích đặc biệt, được cơ quan có thẩm quyền cấp cho nhu cầu riêng. Do vậy, loại thuốc này nếu mua ở thị trường trôi nổi sẽ không an toàn, nhiều khi còn mua phải thuốc giả. Nếu là thuốc thật, chất lượng có thể được đảm bảo ở nước sở tại, nhưng về nước ta có nhiệt độ nóng hơn, độ ẩm cao hơn nên chưa hẳn đã có tác dụng.
Đa số những người chuộng hàng thuốc xách tay thường không có sự tư vấn của các nhà chuyên môn, bác sĩ kê toa, sử dụng theo ý đồ cảm tính nên về chất lượng thuốc, hiệu quả điều trị và tính an toàn của thuốc không có gì để đảm bảo. Còn xét về mặt kinh tế, hàng xách tay là mặt hàng đắt tiền, sử dụng thuốc đặc trị ít nhất cũng hết vài chục triệu đồng. Ngoài ra, việc dùng thuốc vô tội vạ cũng để lại hậu quả như dị ứng thuốc, sốc thuốc, nhiều người còn suýt tử vong.
Theo DS. Tuấn, thuốc OTC (thuốc không kê đơn) bán tự do còn phải được kiểm soát, huống gì những loại thuốc đặc trị tim mạch, ung thư, viêm gan... Người bệnh tự mua về sử dụng sẽ không an toàn.
Ông Nguyễn Tuấn Dũng, Đại học Y dược TPHCM, cũng đã có cuộc khảo sát cho thấy rằng có đến 50% thuốc được bán bất hợp pháp trên Internet là thuốc giả. Loại thuốc này được cảnh báo là “nguy hại khôn lường”. Chẳng hạn, thuốc sốt rét giả làm xuất hiện các chủng kháng thuốc điều trị, là nguyên nhân chính khiến hàng trăm ngàn trẻ em trên thế giới chết vì sốt rét mỗi năm. Thuốc điều trị rối loạn cương cũng là nguyên nhân khiến tỷ lệ nam giới lâm vào cảnh “lợn lành chữa thành lợn què”.
Giới chuyên môn khuyên nên thận trọng, vì thuốc là mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người dùng. Do đó, người bệnh trước khi muốn sử dụng thuốc tây cần phải có sự chỉ định của bác sĩ để không gặp phải những hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Hoàng Nhung
