Năm 2018 thực sự là năm bùng nổ các sự kiện thể thao cộng đồng với gần 30 giải lớn nhỏ, nơi mà những người mới bắt đầu tập thể thao một thời gian ngắn cũng mạnh dạn đăng ký chạy đường mòn rừng với cự ly từ 10 km đến 21 km, thậm chí có người còn chọn 42 km chạy cùng các vận động viên chuyên nghiệp.
Lý do thật đơn giản, nơi diễn ra giải là thành phố du lịch xinh đẹp, một công đôi việc, vừa đi du lịch, vừa tham gia một giải thể thao với thử thách “vui vẻ”, không tới đích thì vẫn có xe đưa về đích. Chính yếu tố nghe không có vẻ thể thao này đã thu hút hàng ngàn bạn trẻ tạo nên một sân chơi có tác động về mặt kinh tế lên đến “triệu đô”.
Ngày càng nhiều người Việt mê thể thao
Cách đây bốn năm – năm 2015, anh Đỗ Huỳnh Khánh Duy là một trong những người tham gia sự kiện Ironman lần đầu. Đến nay, anh Duy đã trở thành Giám đốc sự kiện của nhà tổ chức sự kiện thể thao Sunrise Events, đơn vị mang cuộc thi Ironman về Việt Nam.
Anh Duy cho biết số lượng người Việt Nam tham gia các sự kiện thể thao cộng đồng thực sự bùng nổ trong những năm gần đây với tỷ lệ tăng trưởng hơn 1.000%, từ 46 vận động viên năm 2015 lên đến 636 năm 2018.
Từ khởi đầu năm 2015 của Ironman, sau đó một năm – năm 2016, Vietnam Mountain Marathon (thuộc Topas Group) đã bắt đầu tổ chức nhiều sự kiện thể thao tại Sa Pa. Các sự kiện thể thao dạng này tự tạo nguồn thu bằng cách thu phí dịch vụ và quảng cáo. Sức hấp dẫn của các sự kiện thể thao này là tạo sân chơi cho những người bình thường, có mong muốn được rèn luyện thể thao trong môi trường quy củ, được tham gia dưới sự hướng dẫn và tranh tài cùng vận động viên chuyên nghiệp.
Năm 2018 đánh dấu sự trỗi dậy mạnh mẽ của loại hình thể thao cộng đồng khi cả nước có gần 30 sự kiện thể thao lớn nhỏ được tổ chức theo cách tự tạo nguồn thu là bán vé dịch vụ và quảng cáo; nổi bật trong số đó là sự kiện Dalat Ultra Trail 2018 (DUT 2018) do Vietnam MTB Series đăng cai tổ chức. DUT 2018 là giải chạy bộ quốc tế đường mòn rừng đầu tiên tại khu vực phía Nam thu hút được gần 2.300 vận động viên, trong đó tỷ lệ người Việt dự là 87,7%.
Chị Vũ Thị Hoài Thương, Giám đốc sự kiện DUT 2018, cho biết cách đây khoảng bốn năm, những ngày cuối tuần, nếu cầm điện thoại và lướt nhanh dòng thông tin, trạng thái trên Facebook, sẽ rất hiếm khi bắt gặp hình ảnh một bạn nào đó đang tập luyện, hay tham gia một giải thể thao phong trào. Tuy nhiên, điều đó đã hoàn toàn thay đổi trong hai năm gần đây. “Vào mỗi cuối tuần, bạn dễ dàng bắt gặp hình ảnh một cá nhân, một nhóm bạn, câu lạc bộ, hoặc cả tập thể của một công ty nào đó đang tham gia tập luyện chuẩn bị cho một giải chạy bộ lớn, hoặc đang tham gia một giải xe đạp phong trào được tổ chức bởi những đơn vị khác nhau”, chị Thương nói.
Trưởng phòng Marketing của một công ty quản lý quỹ cho biết trong khoảng hai năm gần đây, Ban Giám đốc công ty đã đầu tư và khuyến khích nhân viên luyện tập thể lực và tham gia các giải thể thao cộng đồng lớn. Do vậy, trong các buổi họp, ngoài việc nói về kinh doanh, chiến lược tập luyện để tham gia các giải đua như Ironman, marathon cũng trở thành một chủ đề lớn.
Sự thay đổi về cách sống của người dân qua các phong trào thể thao như trên đã giúp DUT 2019, diễn ra vào tháng 3/2019, được dự báo sẽ hoàn thành sớm mục tiêu 4.000 vận động viên tham dự. Mở bán vé từ ngày 3/10/2018, sau 24 tiếng - 800 vé đầu tiên đã được bán hết và tính đến cuối tháng 12/2018 số lượng vé bán ra đã được hơn 3.500 vé.
Những yếu tố thu hút người chơi
Anh Đỗ Huỳnh Khánh Duy, Giám đốc sự kiện của Sunrise Events, cho biết tùy theo sự kiện thể thao, ví dụ như Ironman 70.3 Việt Nam, do đặc thù phải thi ba môn và đòi hỏi chuyên môn cao nên số lượng vận động viên tham dự mà ban tổ chức có thể bảo đảm an toàn tối đa không nhiều. Năm 2018 là 1.630 người. Đối với sự kiện Marathon Quốc tế TPHCM Techcombank, năm 2017 có 4.500 vận động viên tham dự, năm 2018 là 8.500 vận động viên và đơn vị tổ chức đang muốn nâng con số này lên 20.000 vận động viên trong vài năm nữa.
Có rất nhiều điều kiện quyết định số lượng người tham gia một sự kiện thể thao, nhưng theo anh Duy, ngoài vị trí địa lý thì cơ sở hạ tầng của nơi diễn ra sự kiện như đường xá, hệ thống khách sạn, và thu nhập bình quân của người tham gia là hai điều kiện cơ bản quyết định số lượng người dự một sự kiện. Tại Việt Nam có ba khu vực là TPHCM, Hà Nội và Đà Nẵng hội đủ điều kiện để có thể tổ chức các sự kiện thể thao có quy mô lớn.
Là chủ sở hữu La An Resort và đồng tổ chức giải La An Ultra Trail, anh Nguyễn Thanh Việt – người trực tiếp đi nghiên cứu từng cung đường đua, cho biết ngoài vị trí địa lý của nơi thi đấu thì đối với những giải chạy đường mòn rừng phải có thêm phần chinh phục thử thách để thu hút người chơi. Chị Thương thì cho rằng các sự kiện muốn thành công về số người tham gia nên cân nhắc thời gian thích hợp, không nên quá gần với các giải khác.
Tác động lớn về mặt kinh tế
Dẫn số liệu từ EuroSport, giáo sư Lê Quý Phượng (Đại học TDTT TPHCM) nói trong hội thảo Giải pháp phát triển kinh tế thể thao Việt Nam do Ban Kinh tế Trung ương và Bộ Văn hóa – Thể thao – Du lịch tổ chức hôm 16/11/2018, du lịch thể thao đóng góp khoảng 800 tỉ đô la Mỹ cho kinh tế châu Âu và có tốc độ tăng trưởng 14% mỗi năm.
Cũng tại hội thảo trên, các chuyên gia đánh giá du lịch gắn với thể thao đã phát triển vài năm gần đây và mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các địa phương, trong đó có thể kể đến các giải chạy đường dài với hàng chục giải mỗi năm được tổ chức.
Ở Đông Nam Á, Singapore là quốc gia đi đầu trong việc phát triển du lịch thể thao. Nước này tổ chức các giải thể thao chuyên nghiệp lớn thu hút khách du lịch như giải đua xe công thức 1 (F1), giải thi đấu võ thuật UFC Fight Night, giải tennis BNP Paribas... Một năm Singapore có hơn 50 sự kiện thể thao lớn nhỏ và số tiền du khách tham gia mang lại không hề nhỏ.
Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Sunrise Events qua bốn lần tổ chức sự kiện Ironman 70.3 cho thấy, ước tính mỗi vận động viên tham gia giải chi tiêu trung bình 2.250 đô la Mỹ/người cho các nhu cầu như đi lại, khách sạn, ăn uống, mua sắm… Mỗi vận động viên tham gia thi đấu đã rủ bạn bè và người thân đi cùng với tỉ lệ là 2,5 lần tức một người thi đấu có 2,5 người đi cùng. Để tham gia Ironman 70.3 2018 tại Đà Nẵng, vận động viên, bạn bè và người thân của họ đã chi tổng cộng gần 9,2 triệu đô la Mỹ. Từ con số nêu trên có thể thấy tác động về mặt kinh tế cho địa phương nơi diễn ra sự kiện không hề nhỏ.
Tất nhiên không phải sự kiện nào cũng có được mức chi tiêu của vận đông viên và người thân tốt như Ironman. Tuy nhiên, với các giải khác như Dalat Ultra Trail 2018 thì con số tạm tính cũng khả quan. Ví dụ một người ở TPHCM, tham dự giải này ở Đà Lạt trong bốn ngày thì tổng số tiền người này phải chi vào khoảng 4,5 triệu đồng. Nếu nhân số trên với tổng số vận động viên và tỷ lệ 2,5 người thân cùng tham gia thì tổng số tiền được chi tiêu cho giải là hơn 25 tỉ đồng.
Chị Thương, cho biết xu hướng vận động viên tham gia rủ thêm gia đình và bạn bè đi cùng sẽ tăng mạnh vào năm 2019 vì đây là một nhu cầu rất dễ lan tỏa.
Anh Việt, người vừa đứng ra đăng cai tổ chức giải chạy bộ La An Ultra Trail thu hút 1.080 vận động viên và giải đua xe địa hình La An - Challenge The Mountain thu hút 40 đội đua, cho biết dù chỉ mới tổ chức lần đầu nhưng yếu tố đường đua mới cùng trải nghiệm chinh phục thử thách trong an toàn đã giúp cho giải thu hút khá đông vận động viên tham dự.
Dự kiến năm 2019, ngoài hai giải trên anh Việt sẽ tổ chức thêm một dạng sự kiện có thử thách, tranh tài kết hợp du lịch khám phá. Đó là một cuộc đua xuyên rừng kéo dài 12 - 15 ngày, xuất phát từ Phan Thiết, đi Đà Lạt – Buôn Mê Thuột – Ninh Hòa. Cuộc đua này sẽ tính điểm chia sẻ kỹ năng sống theo nhóm để cùng nhau về đích.
Cũng như những người đang góp phần tổ chức các giải thể thao cộng đồng, anh Việt tin rằng những gì anh và những người khác đang chung tay sẽ góp phần tạo ra những thay đổi tích cực và hỗ trợ nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân Việt Nam.
Phú Đức
