(SGTT) - Khi thành phố Huế trở về nhịp sống bình thường, nhiều dịch vụ được mở lại, tôi liền theo chân những người bạn hào hứng đi “đổi gió”. Chúng tôi không về biển Thuận An hướng QL49, mà ngược lại leo dốc Phủ Cam lên vùng đồi Thủy Xuân hướng Tây. Anh bạn trưởng đoàn nói “mình đi ăn món Lào!”.
Điều kiện địa lý giữa Lào và Thừa Thiên Huế có những tương quan nhất định về đời sống, kinh tế, văn hóa. Thông qua cửa khẩu Lao Bảo và đường 9 Nam Lào, hiện nay người Huế sang Lào làm việc, buôn bán nhiều và ở chiều ngược lại lao động hay du học sinh người Lào ở Huế cũng không ít.
Thế nên, trong sinh hoạt, dường như có sự tương đồng giữa khẩu vị ẩm thực Huế và nước Lào láng giềng: đó là sở thích ăn cay, món nào cũng phải có ớt. Từ năm 2001, các nhà hàng bán món ăn Lào ở Huế mọc lên như nấm, chủ yếu ở phía bờ Nam sông Hương, bởi đây là khu vực có nhiều người Lào cư trú.
Ẩm thực Lào phong phú và đa dạng, giá lại bình dân. Chủ quán đều là vợ chồng người Lào - Việt hay ngược lại. Chủ quán Savanakhet đường Đặng Huy Trứ là anh Quanoy Philavong, người Việt sang Lào làm việc rồi cưới vợ Lào và nhập quốc tịch. Khi con cái đã lớn họ đưa về Huế học. Hai vợ chồng quyết định về Việt Nam để tiện cho việc chăm sóc con cái và mở quán ăn Lào kiếm thêm thu nhập. Hàng ngày, đặc sản và gia vị được mua dễ dàng về Huế, qua cửa khẩu Lao Bảo.
Savanakhet rộng khoảng 150m2, hơn chục bàn ăn, luôn đông nghịt khách. Khách đến đây được thưởng thức hơn 20 món ăn truyền thống của Lào. Mới đến lần đầu, khách sẽ cảm thấy hơi bỡ ngỡ bởi chủ quán và các tiếp viên đều mặc trang phục truyền thống của người Lào, tiếng nhạc dập dìu của điệu Lămvong, Bunxa (điệu múa truyền thống của Lào).
Các món ăn có hương vị độc đáo do sử dụng các loại gia vị, nước chấm đặc sản Lào như “xụm” (được làm từ đu đủ xanh, thái nhỏ dầm với mắm). Lạ mắt với các loại rau tươi như lá mưng, lá đào non… Nước “đắng” chế biến từ ruột non của con bò là món ăn khoái khẩu của người Lào; mới thưởng thức lần đầu khách cảm thấy vị đắng chát đầu lưỡi nhưng lâu dần sẽ ghiền. Trong các món được ghi trên thực đơn, chân gà xiên que nướng giá rẻ nhất, chỉ 5.000 đồng/chiếc hay gà nướng kẹp giá 30.000 đồng/kẹp. Món lạp Lào cũng được nhiều người ưa thích, chế biến bằng thịt bò nướng rồi băm nhỏ, trộn với sả, hành, gia vị. Dồi heo cũng nướng, gà nướng, bò nướng – món nướng thật đa dạng.
Đặc biệt ở đây có món “mút”, 8.000 đồng/phần; “mút” được làm từ các nguyên liệu như trứng, cánh, mề và lòng gà cùng với hành, sả, gia vị. Đang còn nóng hôi hổi, “mút” thơm phức mùi chuối bởi nó được gói trong lá chuối mật, hấp cách thủy, các nguyên liệu vẫn nguyên chất. Cá trê nướng cũng ăn kèm dưa môn, chấm với mắm tôm. Tất cả các món ấy ăn kèm với xôi, nấu bằng nếp Lào đen hoặc trắng, dẻo và thơm.
Với thái độ niềm nở, hiếu khách, hiền lành vốn có, y hệt tính cách con người xứ sở Chămpa, nên các quán ăn Lào thu hút du khách đến Huế. Đắt khách nhất là quán 32 - 33 An Dương Vương, 74 Đặng Huy Trứ, 227 Phan Bội Châu, 18 Trần Xuân Soạn; đều có nhận đặt hàng và đưa đến tận nhà nghỉ, khách sạn trong phạm vi thành phố Huế.
Tôi hỏi làm sao quán vẫn đông khách giữa thời đại dịch này, cô chủ quán ăn 227 Phan Bội Châu chia sẻ, dù giá cả rau, thịt, cá các loại lên xuống thế nào, những món ăn đã ghi trong thực đơn đến giờ vẫn giữ nguyên chuẩn mực và giá cả. Nhà bếp của cô không thay đổi bất kỳ một công đoạn hay nguyên liệu gì.
Vũ Hảo
