(SGTT) - Tết Quý Mão 2023 đang cận kề, kéo theo chợ truyền thống Túy Loan (xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang, TP Đà Nẵng) quê tôi cũng nhộn nhịp, xôn xao. Theo đó, tôi dành trọn bữa sáng 30 tháng Chạp để cảm nhận rõ nơi này.
- Chiêm ngưỡng vẻ đẹp riêng của chợ hoa tết Vĩnh Long
- Đồng Nai: Rực rỡ sắc màu chợ hoa quảng trường tỉnh
- Đi chợ hoa Xuân tại Hội An
Khi mặt trời phương đông vừa ửng sáng, lối vào cổng chợ đã có nhiều hàng hóa như các loại hoa trồng, củ, quả; những gánh chè xanh, những buồng cau tươi, buồng chuối mốc, bánh ngày tết… đều được mang đến chợ. Cảnh chợ quê ngày giáp tết đã rộn ràng bởi người mua, kẻ bán.
Lúc mặt trời vừa ló dạng sáng sớm 30 tháng Chạp, tôi dừng chân trước cổng chợ Túy Loan để cảm nhận những nét văn hóa dân dã của người dân quê tôi trong cảnh mua bán cuối năm.
Ngay từ ngoài QL14B, quang cảnh đã nhộn nhịp với những bãi giữ xe máy, xe đạp đông hơn ngày thường; chỗ này bán hoa tươi như cúc, vạn thọ; chỗ kia là hoa nhựa, đâu đâu cũng đa dạng màu sắc. Bên dưới những cây dù to treo những bộ áo quần trẻ em nhiều màu lay động trước gió. Những em bé tròn mắt ngắm nghía những chùm bong bóng nhiều màu sắc hoặc khi mẹ chọn mua quần áo tết.
Sân chợ Túy Loan khá rộng, nhưng phần lớn bày bán gần kín các loại hoa như thược dược, lan, cúc, vạn thọ, tắc... Bên cạnh các quầy hàng hóa thông thường, gần tết xuất hiện thêm các quầy bán các loại trái cây, chuối sứ, bánh tráng, bánh khô, bánh nổ, bánh tổ, bánh in, bánh tét…
Đặc biệt, miền quê này nổi tiếng làng nghề bánh tráng Túy Loan với nhiều loại khác nhau như bánh tráng dày có mè, bánh tráng mỏng, bánh tráng gói nem… Nổi trội là những quầy bày bán thịt heo cỏ nhiều nạc, ít mỡ, được người thành phố qua đây rất “quan tâm chiếu cố” bởi thịt heo ngon có tiếng. Các mặt hàng khác như cá biển, cá đồng cũng thu hút nhiều kẻ mua người bán.
Phía trái khu chợ, ở ngoài trời là nơi bán các loại rau quả như cải cây, tần ô, củ kiệu, hành tím, cà rốt, khoai tây, lá chè xanh, khoai môn, trầu cau… Gần bên hàng nón là nơi bán chuối "mốc". Các bà mẹ quê ngồi lựa mua vài nải chuối đẹp về chưng trong những ngày tết, đó là lối chưng truyền thống của người dân quê xứ Quảng trên bàn thờ tổ tiên, ông bà để tỏ lòng thành kính.
Đối diện với chợ, ở bên kia đường là dãy cửa hiệu điện tử tưng bừng tiếng nhạc phát qua loa mở lớn, đèn điện trang trí nhấp nháy đủ màu sắc. Góc đằng kia, quầy hàng câu đối, “thư pháp chân quê” và hoa giấy khiến một góc chợ rợp sắc màu. Góc bên này là nơi bán lá chuối, lá dong để gói bánh chưng, bánh tét. Giữa chợ, dãy hàng quần áo, giày guốc, gương lược… tấp nập người mua.
Đến quầy hàng tạo chữ, hình trên dưa hấu của nghệ nhân Phan Phú Cường (68 tuổi, trú xã Hòa Nhơn) tấp nập các bạn trẻ đến tham quan và mua dưa khắc. Qua trao đổi, nghệ nhân Phú Cường cho hay, trên 15 năm qua, bắt đầu từ 26 đến 30 tháng Chạp, ông đã chọn nơi đây để điêu khắc dưa hấu bán trong dịp tết đến xuân về. Dự kiến năm nay, ông bán khoảng 12 tấn dưa, trong đó dưa điêu khắc là 3 tấn. Dưa không điêu khắc giá 15.000 đồng/kg; dưa điêu khắc tạo hình theo yêu cầu có giá từ 150.000 - 200.000 đồng/quả. Đến chiều 30 tết, sau khi trừ chi phí, mỗi người thu nhập từ 4-5 triệu đồng, đủ chi phí tết.
Lão nông Đặng Toàn (92 tuổi, trú thôn Túy Loan Đông 2, xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang) cho hay chợ Túy Loan nổi tiếng trong vùng nhờ có vị trí thuận lợi, giao điểm giữa đường thủy và đường bộ với cảnh trên chợ dưới sông, nổi tiếng trù phú. Chợ Túy Loan quy tụ hầu hết sản vật quanh vùng: lâm sản từ Đông Giang, Hòa Phú xuống; cá mắm từ Hội An, Đà Nẵng lên; các mặt hàng đan đát, chiếu nón từ làng nghề Cẩm Nê, Yến Nê qua, rau sạch từ làng nghề trồng rau an toàn Túy Loan Tây...
Những ngày giáp tết, khách hàng đến chợ đông gấp bội, nhiều khi không có chỗ chen chân, tiếng cười nói xen lẫn tiếng nhạc xuân vui như trẩy hội. Ngày thường, chợ chỉ họp vào buổi sáng, còn dịp cuối năm, do nhu cầu mua sắm của bà con, nên chợ đông cả ngày, có khi đến chạng vạng tối.
Xa quê bao nhiêu năm, hôm nay mái tóc đã lên màu “tiêu muối”, về thăm lại chợ quê Túy Loan ngày giáp tết, lòng tôi bồi hồi nhớ lại “cảnh cũ chợ xưa”. Dù cảnh quan chợ có đổi thay theo hướng hiện đại, nhưng tôi vẫn cảm nhận được chợ quê ngày giáp tết hôm nay mang không khí và sắc màu chợ tết truyền thống của những ngày thơ bé khi theo mẹ để mặc thử tấm áo mới đầu xuân. Sau này tôi khôn lớn, tôi có làm bài thơ tặng mẹ:
Quê tôi chợ Túy ven sông
Thuở tôi còn bé ngồi trông mẹ về
Ngọt môi kẹo ú, đùm chè
Nắng chan đổ lửa ngày hè hắt hiu
Xuân về bóng mẹ liêu xiêu
Gánh “non” xuống chợ, tìm trâu trên rừng
Có hôm mắt mẹ rưng rưng
Tìm trâu trâu lạc, con thì ở đâu?
Quê nhà bao cuộc bể dâu (lũ lụt)
Tang thương cũng lắm nỗi đau cũng nhiều
Mẹ tôi vất vả trăm điều
Sáng đi chạy chợ, đến chiều lên nương!
Tiên Sa
Tôi cũng đã từng đi chợ quê truyền thống, nhưng đọc bài viết của tác giả là trong lòng rưng rưng nhớ những cái Tết ngày xưa trong đó có tôi, cám ơn tác giả đã cho tôi xem bài viết nhiều cảm xúc.