(SGTT) – Dù quê tôi là một làng quê nghèo miệt sông Hậu, nhưng có cá tôm đầy ghe, có gạo để làm bánh canh, có dừa làm nước cốt cho bánh canh đậm đà hương vị. Nhớ hồi đó ở miệt quê, ra tết, nước trên đồng ruộng rút khô, cá xuống đìa trú ẩn, đìa cũng cạn nước, cả xóm rủ nhau tát đìa. Đìa hồi đó cá nhiều, cá lóc con cả ký. Có cá lóc bự là nhà nấu cháo hoặc nấu bánh canh bột xắt với nước cốt dừa.
- Xuôi miền sông nước thưởng thức những món lẩu miền Tây trứ danh
- Bữa trưa miền Tây ấm bụng cùng lẩu gà nấu chao
Bánh canh nước cốt dừa tuy là món ăn dân dã của cha ông từ thuở mở cõi đất phương Nam nhưng cũng lắm công phu và độ ngon đáng để nhớ. Bột gạo xay nhuyễn rồi lấy bao để lấy bột nắn vào chai thủy tinh xắt ra thành lát to bằng chiếc đũa ăn. Dừa khô nạo ra vắt nước cốt để pha vào nồi nước dùng. Cá lóc phi lê xắt lát (ướp nước mắm, tiêu, hạt nêm) đến khi nước dùng sôi lên, để bột bánh canh vào và đợi bột gần chính bắt đầu cho thịt cá vào (cho đầu cá vào trước bởi đầu cá to lâu chín) và cho nước cốt dừa dão (nước cốt dừa được vắt lần thứ 2) vào. Đến khi sắp chín cho nước cốt dừa đậm đặc (nước cốt dừa được vắt lần thứ 1) vào nữa là có ngay nồi bánh canh vừa béo vừa thơm. Thêm gia vị, hành lá xắt nhỏ và tiêu xay vào nồi bánh canh thơm lừng kích thích vị giác.
Cá lóc phi lê thái mỏng pha cùng nước cốt dừa và bột xắt ăn rất ngon. Cá và bánh canh mềm mại, còn nước cốt dừa béo đậm đà hương vị miền Tây. Nếu muốn ngon hơn băm nhỏ ức vịt xiêm thêm vào thì nước dùng bánh canh ngon ngọt hẳn. Thêm tôm càng hấp cho vào tô bánh canh nữa thì thực sự là mỹ vị ẩm thực.
Xứ tôi thích món bánh canh nước cốt dừa nấu với cá lóc bự. Còn Bến Tre cũng là bánh canh bột xắt nước cốt dừa nhưng có thịt vịt băm nhỏ ăn cũng rất ngon. Nước dùng đậm đà hơn món bánh canh bột xắt nước cốt dừa với cá lóc nhưng ngược lại cá ăn ngon và béo hơn. Mỗi xứ chế biến một kiểu nhưng bánh canh bột xắt nước cốt dừa ở miệt vườn sông nước miền Tây nơi nào cũng ngon. Có hôm đến lễ hội bánh dân gian tỉnh Hậu Giang, các cô, các chị cũng rất khéo tay nấu bánh canh bột xắt nước cốt dừa với tôm càng thấy thật bắt mắt. Một phần tôm được băm nhỏ hòa quyện cùng bột xắt nước cốt dừa (phần gạch tôm pha trộn nước cốt dừa có màu hồng trông đẹp mắt), ăn kèm theo tôm càng luộc là hết ý.
Dù món bánh canh bột xắt nước cốt dừa là món ngon miệt vườn sông nước miền Tây nhưng có lẽ đang bị mai một dần. Bến Tre xứ dừa nổi tiếng đặc sản bánh canh bột xắt nước cốt dừa thịt vịt nhưng nay chỉ còn một vài nơi bán. Cần Thơ cũng còn một vài quán bán bánh canh nước cốt dừa nhưng bột gạo xắt có pha lẫn bột mì và nêm nhiều đường nên bánh canh dai và ngọt không đậm đà bằng canh bột gạo xắt với nước cốt dừa ở miệt quê.
Bây giờ về quê khó tìm ăn được món ăn bánh canh bột xắt nước cốt dừa như thuở nào vì cá lóc đồng không còn nữa, tôm càng cũng ít đi, cối xay bột - “linh hồn” làm nên món bánh canh bột xắt nước cốt dừa - cũng lùi vào quá khứ, khó kiếm ra nhà nào có. Có lẽ bánh canh bột xắt nước cốt dừa đậm đã miệt quê chỉ còn bắt gặp nơi biểu diễn, cuộc thi ở những lễ hội bánh dân gian.
