CAO BAN - THU NGUYỆT -
Sau khi công bố danh sách các dự án bất động sản thế chấp ngân hàng hồi giữa tháng 7, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) TPHCM cho biết sẽ xin ý kiến của UBND thành phố công bố thông tin này định kỳ 2-3 tháng một lần. Thế nhưng, đến nay đã cuối tháng 9, việc công bố lần hai vẫn chưa được thực hiện vì các bên liên quan vẫn còn lấn cấn.
Vẫn còn lúng túng
Vấn đề hiện nay là hoàn thiện cơ sở pháp lý về việc công bố thông tin, nêu rõ trách nhiệm của các bên là gì, thông tin nào cần công bố, thời gian công bố định kỳ ra sao. Ảnh: Mạnh Tùng
Phát biểu tại buổi tọa đàm “Dự án bất động sản thế chấp ngân hàng: Hiểu sao cho đúng?” do trang CafeLand tổ chức mới đây, ông Nguyễn Khánh Hưng, Giám đốc điều hành Tập đoàn Đất Xanh, cho rằng việc công bố thuộc nhiều ngành và nhiều lĩnh vực khác nhau nên rất khó quy về một đầu mối chung. Theo ông, chính người đi vay là chủ đầu tư phải có trách nhiệm tự công bố thông tin cho người mua nhà.
“Đất Xanh là công ty niêm yết nên mọi thông tin phải được công khai trên sàn, còn những doanh nghiệp chưa niêm yết thì lại không bị bắt buộc nên việc công bố dự án thế chấp rất khó”, ông Hưng nêu thực tế. Theo ông Hưng, việc giao cho Sở TN&MT công bố thông tin là chưa đúng người, vì ngân hàng thương mại và chủ đầu tư mới là người hiểu rõ nhất. “80% trách nhiệm thuộc về ngân hàng và doanh nghiệp, 20% còn lại là sự phối hợp của các cơ quan liên quan”, ông Hưng nói.
Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành, cho rằng việc thế chấp của chủ đầu tư là đã có từ nhiều năm nay và luật cho phép. Nếu xảy ra sai phạm thì phải truy tố cả ngân hàng và chủ đầu tư, vì chủ đầu tư cố tình làm sai còn ngân hàng thì quản lý dòng tiền của mình chưa tốt. Thông thường nếu doanh nghiệp muốn bán căn hộ đến đâu sẽ giải chấp đến đó. Tình trạng tranh chấp xảy ra là do chủ đầu tư không giải chấp, trong khi ngân hàng cũng không quản lý dòng tiền cho vay tốt. “Vấn đề hiện nay vẫn là công bố thông tin phải rõ ràng bao nhiêu, mục đích tài sản thế chấp là gì, không nên công bố nửa vời”, ông Nghĩa phát biểu.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, cho biết luật quy định doanh nghiệp phải công bố thông tin dự án trong đó có thông tin thế chấp tài sản. Mặc dù nghĩa vụ cung cấp thông tin là bắt buộc nhưng chế tài chưa có tính răn đe nên doanh nghiệp mới chỉ thụ động cung cấp thông tin cho người dân khi được yêu cầu chứ chưa tự giác tuân thủ quy định này.
Ông Phạm Ngọc Liên, Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai thuộc Sở TN&MT TPHCM, cho biết sở được yêu cầu phải công bố mục đích thế chấp. Vấn đề là nhiều doanh nghiệp thế chấp dự án để được ngân hàng bảo lãnh việc bán nhà trong tương lai chứ không vay vốn tại ngân hàng, hoặc doanh nghiệp thế chấp tài sản riêng không ảnh hưởng đến người mua nhà. Việc này không thuộc thẩm quyền của sở, và sở cũng không có chuyên môn để phân loại mục đích thế chấp để công bố trên trang web.
“Ngân hàng thương mại nên có trách nhiệm làm điều này vì là người hiểu rõ nhất bản chất khoản vay và dòng tiền của mình. Hơn nữa, hiện nay các cơ quan liên quan cũng chưa thống nhất tiêu chí chung để công bố là gì, cần phải công bố những thông tin nào”, ông Liên phát biểu.
Phối hợp ra sao?
Ông Hưng của Đất Xanh cho rằng, các thông tin cần công bố bao gồm tên dự án thế chấp, giá trị thế chấp, mục đích thế chấp, thời gian thế chấp và ngân hàng cho vay. Đây là những thông tin cơ bản cần công bố. Những chi tiết như lãi suất, thanh toán thì có thể không công bố để đảm bảo tính bảo mật cho ngân hàng và doanh nghiệp.
Trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, phó tổng giám đốc một ngân hàng có trụ sở tại TPHCM cho biết, nếu cơ quan nhà nước muốn ngân hàng cung cấp thông tin cụ thể về các khoản vay, dự án thế chấp của doanh nghiệp thì họ phải có văn bản yêu cầu. Nếu cơ quan yêu cầu không đủ thẩm quyền thì ngân hàng cũng sẽ từ chối cung cấp thông tin. Nếu hợp pháp, ngân hàng vẫn có thể cung cấp vì đây là nghĩa vụ của một tổ chức kinh tế. Về nguyên tắc, ngân hàng cũng sẽ thông báo cho doanh nghiệp về việc cung cấp thông tin này. Tuy nhiên, ngân hàng cung cấp thông tin này là riêng cho cơ quan có thẩm quyền, chứ không phải công bố công khai.
Ông H., phó tổng giám đốc phụ trách khối khách hàng doanh nghiệp của một ngân hàng, cho biết ông ủng hộ việc công bố thông tin về các dự án bất động sản thế chấp vì việc này đem lại sự minh bạch rõ ràng cho cá nhân (người mua nhà), và ngân hàng cũng là đối tượng được hưởng lợi. Tuy nhiên, để ngân hàng công bố các thông tin này thì cần phải có cơ chế.
Vị này cho biết thêm, trên thực tế, trong mấy năm qua đã có quy định của Nhà nước về việc đăng ký giao dịch đảm bảo, có nghĩa là các dự án thế chấp cho ngân hàng đều phải được đăng ký qua cơ quan đăng ký giao dịch đảm bảo thuộc sở TN&MT các tỉnh, thành hoặc thuộc phòng tài nguyên tại các quận. Theo đó, qua việc đăng ký này, ngân hàng đã cung cấp thông tin khá đầy đủ về việc các dự án thế chấp, doanh nghiệp thế chấp tài sản gì, kể cả gồm dự án hay các tài sản thế chấp khác… Khi các dự án này được giải chấp, ngân hàng cũng đăng ký lại tại các cơ quan trên để họ cập nhật tình trạng tài sản đó đã hết thế chấp. Nhìn chung, những biến động chung về việc doanh nghiệp bất động sản thế chấp để vay, các cơ quan này đã nắm được.
“Tôi cho rằng chỉ cần sở TN&MT hướng dẫn cho các ngân hàng kê khai thêm thông tin cụ thể hơn. Từ đó, cơ quan này có thể lấy những thông tin này để công bố, thay vì yêu cầu ngân hàng công bố, vì hiện chưa có cơ chế hay quy định nào để ngân hàng công bố các thông tin này”, vị phó tổng giám đốc ngân hàng này cho biết.
Ông Nguyễn Xuân Bắc, Trưởng phòng tín dụng ngành công nghiệp và xây dựng – Vụ Tín dụng, Ngân hàng Nhà nước, cho biết Thông tư 09 liên tịch giữa Bộ Tư pháp và Bộ TN&MT có hiệu lực từ ngày 8-8-2016 yêu cầu Sở TN&MT các tỉnh/thành đăng thông tin về các dự án thế chấp trên trang web của sở. Do vậy, trong thời gian tới, việc công bố sẽ diễn ra trên khắp cả nước chứ không chỉ riêng TPHCM hay Hà Nội.
