(SGTTO) - Vitamin C mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh hiện nay, nhiều người đang lạm dụng Vitamin C với mong muốn tăng cường sức đề kháng. Tuy nhiên, nếu uống quá liều có thể gây ra tác dụng phụ, nhiều trường hợp có thể gây nguy hại cho sức khỏe.
Khi dùng các loại Vitamin nói chung và Vitamin C nói riêng, người dùng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và uống theo đúng liều lượng được khuyến cáo.
Phải đúng liều
Vitamin C có nhiều trong các loại rau xanh như bông cải xanh, cà chua, các loại nước quả tươi như cam, chanh, quýt, bưởi… Chức năng chủ yếu của Vitamin C là giúp sản xuất collagen, một protein chính của cơ thể vì vậy Vitamin C có ảnh hưởng đến làn da.
Ngoài ra, Vitamin C còn tham gia sản xuất một số chất dẫn truyền thần kinh và hormon, giúp hấp thụ và sử dụng các yếu tố dinh dưỡng khác. Vitamin C cũng là chất chống oxy hoá rất quan trọng, bên cạnh Vitamin E, bêta-caroten và chất khoáng selen.
Hiện nay, Vitamin C được bán dưới dạng thuốc và thực phẩm chức năng. Nhiều người nghĩ Vitamin C dạng thực phẩm chức năng có thể dùng tùy tiện mà không có hại.
Cần lưu ý không được lạm dụng Vitamin C quá nhiều vì bác sĩ khuyến cáo rằng nhu cầu cung cấp Vitamin C hàng ngày cho cơ thể chỉ là 60mg, trong khi viên Vitamin C 1g là quá nhiều.
Dùng Vitamin C liều cao (quá 1g/ngày) có nguy cơ bị tiêu chảy, loét đường tiêu hóa nếu uống vào lúc bụng trống, sỏi thận oxalat do dehydroascorbic chuyển thành axít oxalic tạo sỏi, tiêu chảy, rối loạn tiêu hoá, giảm độ bền hồng cầu.
Lưu ý về Vitamin C dạng sủi
Một dạng Vitamin C đang được dùng khá nhiều hiện nay là viên sủi bọt, còn gọi tắt là viên sủi bởi khi được thả vào nước sẽ sủi bọt mạnh, khí thoát ra làm cho viên vỡ, tan trong nước hoàn toàn tạo thành dung dịch dễ uống.
Viên sủi C rất được ưa chuộng. Nhiều người đã dùng chế phẩm này mỗi ngày như nước giải khát và dùng bất kể liều lượng mà không biết tác hại của việc dùng quá liều.
Viên sủi bọt C thông dụng hiện nay chứa 1g (tức 1.000mg) Vitamin C, hơn 16 lần nhu cầu khuyến cáo hàng ngày. Chỉ một số trường hợp thiếu Vitamin ở tình trạng gọi là bệnh lý, khi ấy mới dùng Vitamin liều cao (gọi là liều điều trị). Vitamin C cũng thế. Việc dùng Vitamin C liều cao để trị cảm cúm hiện vẫn còn gây tranh cãi, trong khi dùng quá 1g mỗi ngày rất dễ bị các tác dụng phụ như đã nói trên.
Riêng những người bị tăng huyết áp tuyệt đối không dùng thuốc dạng sủi bọt nói chung, trong đó có viên sủi C. Người bệnh cao huyết áp cần kiêng muối, chính là kiêng natri (muối ăn là natri clorid), trong khi bất cứ thuốc sủi bọt nào cũng chứa natri (nhằm phản ứng với axít citric có trong viên thuốc để gặp nước sẽ sủi bọt). Nếu người bị tăng huyết áp đang điều trị mà ăn nhiều muối hoặc dùng chất có nhiều natri thì huyết áp sẽ tăng vọt.
Riêng những người bị tăng huyết áp tuyệt đối không dùng thuốc dạng sủi bọt nói chung, trong đó có viên sủi C
Không nên tiêm Vitamin C cho đẹp da
Phụ nữ muốn có được làn da tươi tắn, mịn màng, vóc dáng khỏe khoắn thì phải có chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân bằng dưỡng chất, bên cạnh chế độ nghỉ ngơi và vận động thích hợp.
Nếu muốn có làn da đẹp, phụ nữ hằng ngày cần ăn uống sao cho cung cấp đầy đủ và có tỷ lệ cân bằng năm chất dinh dưỡng sau: chất đạm, chất đường bột, chất béo, Vitamin và chất khoáng. Riêng Vitamin có vai trò xúc tác các hệ thống enzyme, thúc đẩy quá trình chuyển hóa các dưỡng chất khác, đặc biệt chống oxy hóa, ngăn ngừa lão hóa, được xem có vai trò sinh học chủ yếu giúp làn da tươi tắn, mịn màng.
Tuy nhiên, nhiều người không xem nguồn thực phẩm, đặc biệt các loại rau quả trái cây, là nguồn thiên nhiên an toàn giúp bổ sung Vitamin mà chỉ chuộng dùng thuốc. Một số trường hợp không dùng Vitamin dạng thuốc uống mà lại dùng dạng tiêm chích.
Nhiều người tự ý dùng Laroscorbine (Vitamin C dạng tiêm) hoặc dùng các chế phẩm tiêm chứa Vitamin C kết hợp với các chất khác như glutathione, axít alpha lipoic (ALA), collagen (như chế phẩm có tên Biome G Alpha, Aqua skin EGF-Whitening…) để làm trắng da, đẹp da.
Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào kiểm chứng việc tiêm vào tĩnh mạch hay tiêm vào bắp các chế phẩm như trên có tác dụng trắng da, đẹp da. Nên lưu ý, nếu tiêm chích mà không vô trùng thì nguy cơ bị nhiễm trùng rất cao như bị áp xe, nhiễm HIV, nhiễm viêm gan siêu vi B, C… Đặc biệt, dùng thuốc tiêm dễ gây phản ứng toàn thân (sốc phản vệ) ngay tại chỗ khi cơ thể không dung nạp thuốc. Nên lưu ý khi tiêm Vitamin C, ALA, glutathione, collagen, đặc biệt là tiêm vào tĩnh mạch đó là đều có nguy cơ gây sốc phản vệ dẫn đến tử vong.
Vitamin C là chất dinh dưỡng, chỉ cần bổ sung từ 60 - 100mg mỗi ngày là đủ. Với viên sủi Vitamin C 1.000mg chỉ cần uống mỗi ngày một viên là quá đủ.
PGS.TS.DS Nguyễn Hữu Đức
Nguyên Giảng viên Khoa Dược – Trường Đại học Y dược TPHCM
