Văn Nam - Đào Loan
Dự kiến từ đầu tháng 9 tới, những chuyến du lịch bằng ghe sẽ được đưa vào hoạt động trên dòng kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè, TPHCM. Nhiều người cho rằng đây là tín hiệu vui nhưng cũng không khỏi lo vì nguồn nước con kênh này đang trong giai đoạn bất ổn trở lại sau khi đã hồi sinh.
Thưởng ngoạn dòng kênh trên thuyền chèo
Theo kế hoạch, dự kiến Công ty TNHH Thuyền Sài Gòn sẽ đầu tư bến thủy nội địa đưa đón khách du lịch trên kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè. Vị trí của bến tàu này nằm ở phía trước khu chung cư Nguyễn Ngọc Phương, phường 19, quận Bình Thạnh và phía đường Hoàng Sa tại đoạn qua phường 7, quận 3. Lãnh đạo Công ty Thuyền Sài Gòn kỳ vọng sẽ đưa khai thác thử nghiệm sản phẩm du lịch này trên kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè nhân dịp 2-9 sắp tới.
Công ty Thuyền Sài Gòn sẽ sử dụng trên 10 chiếc thuyền chèo tay đưa khách du lịch đi trên dòng kênh này, đoạn từ Thảo Cầm Viên (quận 1) đến gần chùa Vĩnh Nghiêm (quận 3). Trong trường hợp con nước thuận lợi, thuyền sẽ đưa khách đi liên tục từ sáng sớm đến 11 giờ đêm. Thông tin mà Công ty Thuyền Sài Gòn cho biết, khi du ngoạn bằng loại hình này, du khách có thể vừa thưởng ngoạn không gian, vừa ăn uống, nghe ca nhạc trên trục kênh dài gần 9 km đi xuyên qua các quận 1, 3, Phú Nhuận, Tân Bình.
Dự kiến là vậy nhưng chính ban lãnh đạo Công ty Thuyền Sài Gòn vẫn đang lo, lo chuyện dòng kênh tái ô nhiễm, như nó đã từng. Theo ông Phan Xuân Anh, cố vấn công ty này, vấn đề ô nhiễm trên kênh đang là một cản trở lớn cho phát triển du lịch đường sông. Ví dụ, không thể nào làm du lịch khi dòng kênh chỉ sạch đoạn khu vực trung tâm thành phố, cảnh quan hai bên bờ đẹp, nhà cửa ngăn nắp, càng đi xa trung tâm thì nước kênh vẫn còn đen, chưa kể người dân vẫn sinh hoạt, xả chất thải ngay trong những ngôi nhà trên kênh. “Ít ai dám dẫn khách đi dạo trên kênh khi trong lòng cứ phập phồng là khách có thể thấy những hình ảnh không đẹp hai bên bờ”, ông Anh nói.
Cũng theo ông Anh, ô nhiễm nguồn nước chính là rủi ro lớn nhất đối với việc khai thác du lịch trên kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè bởi đây là loại hình du lịch quá mới mẻ. Và như vậy, việc bỏ tiền tỉ để làm dự án cũng được xem là đột phá của doanh nghiệp. “Giai đoạn đầu chúng tôi chỉ khai thác đoạn từ Thảo Cầm Viên đến chùa Vĩnh Nghiêm, giai đoạn sau khi dòng kênh bớt ô nhiễm thì mới dám mở rộng tour đưa du khách về thượng nguồn”, ông Anh nói thêm.
[box type="download"] Theo một chuyên gia môi trường tại TPHCM, dòng kênh này hiện đang được làm sạch bằng phương pháp thau rửa ô nhiễm bằng nước sông Sài Gòn theo chế độ thủy triều. Tuy nhiên, do con kênh có độ dốc nên nước triều chỉ có thể lấn vào được 1/3 đoạn kênh, đoạn còn lại phía thượng nguồn vừa phải hứng lượng nước mưa đổ về từ thượng nguồn cuốn theo nhiều chất ô nhiễm xuống kênh, vừa không được thau rửa bằng nước sông thường xuyên khiến nước thải tù đọng nên ngày càng ô nhiễm, nước thiếu ô xy nên cá chết. “Muốn giải quyết dứt điểm ô nhiễm nguồn nước cả dòng kênh thì cần phải sớm triển khai thêm hạng mục nhà máy xử lý nước thải lưu vực này”, vị chuyên gia này nói.[/box]
Dòng kênh vẫn còn ô nhiễm
Trao đổi với phóng viên Sài Gòn Tiếp Thị, ông Trần Văn Thân, một cư dân 78 tuổi đang sống tại đường Trường Sa (phường 12, quận 3) cho biết, ông rất vui khi chứng kiến con kênh đã từng ô nhiễm hàng chục năm nay chuyển mình. Theo ông Thân, hiện nay hai bên bờ kênh là nơi tập trung rất nhiều người dân tập thể dục, nếu có thêm dịch vụ du thuyền cho du khách tham quan dọc trục kênh này thì càng tuyệt vời hơn. Ông Thân nhận định rằng khi thấy thuyền của khách du lịch hoạt động dưới kênh, có thể ý thức người dân sẽ được cải thiện theo hướng tích cực hơn, họ không còn xả rác tùy tiện, tiểu tiện bậy xuống dòng kênh như lâu nay nữa.
Tuy nhiên, ông Thân tỏ ra lo ngại: “Nước kênh còn ô nhiễm thế này thì chưa làm du lịch được đâu, đôi khi còn bốc mùi hôi, rác thải, cá chết, đặc biệt là đoạn cầu Lê Văn Sỹ trở ngược lên thượng nguồn”.
Câu chuyện ô nhiễm trên dòng kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè được nhiều người dân thành phố quan tâm bởi đây là dòng kênh đã tiêu tốn hàng trăm triệu đô la Mỹ để xây dựng các hạng mục cải thiện môi trường. Tuy nhiên, sau một thời gian ngắn nước kênh trong xanh trở lại thì những ngày gần đây người dân lại chứng kiến cảnh cá chết hàng loạt, đặc biệt càng về phía thượng nguồn đoạn từ cầu Kiệu (quận Phú Nhuận) lên đến cống xả kênh giáp đường Út Tịch (quận Tân Bình) nước càng lúc càng đục, rác càng nhiều và mật độ cá chết dày đặc hơn.
Kết quả lấy mẫu nước của Chi cục Quản lý chất lượng và Bảo vệ nguồn lợi thủy sản TPHCM cho thấy, cá trong kênh chết hàng loạt gần đây là do nguồn nước kênh bị ô nhiễm trầm trọng. Chẳng hạn hàm lượng amoni (NH4) trong kênh cao gấp 10 lần, nitrit (NO2) gấp 100-250 lần.
Trước tình trạng cá chết hàng loạt, đe dọa sinh thái trên dòng kênh và gây ô nhiễm môi trường, vào ngày 29-5 vừa qua, Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường soạn thảo, tham mưu để ban hành văn bản xử lý vi phạm hành chính đối với những hành vi vi phạm về vệ sinh môi trường, cảnh quan đô thị, hành vi câu cá, đánh bắt cá tại các tuyến kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè, Tàu Hu-Bến Nghé, Tân Hóa-Lò Gốm.
Theo yêu cầu của UBND thành phố, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị thành phố sẽ tăng cường vớt rác trên kênh trước và sau cơn mưa, không để rác ngăn dòng chảy, hạn chế gây ra tình trạng ô nhiễm cục bộ môi trường nước kênh, tăng cường bơm xử lý nước thải sau những cơn mưa lớn đầu mùa để giảm hàm lượng các chất độc hại có trong nước kênh.
Thành phố cũng sẽ thực hiện một dự án hệ thống trữ nước ở đầu kênh Nhiêu Lộc-Thị Nghè (quận Tân Bình) để điều tiết, xử lý sau cơn mưa lớn đầu mùa, hạn chế sự thay đổi đột ngột môi trường nước kênh, giảm ô nhiễm cục bộ.
Như vậy, để làm du lịch trên dòng kênh này, TPHCM còn phải tập trung nhiều hơn cho công tác cải tạo nguồn nước. Còn nếu không sẽ khó có du khách nào can đảm thưởng ngoạn dòng kênh với mùi hôi nồng của rác và nước thải.
