Tùng Sơn
Mỗi ngày, có hàng chục chiếc xe máy chất đầy hàng hóa, thực phẩm từ dưới xuôi lên các thôn trung du miền núi bán hàng như những cái “chợ” di động. Từ các thôn An Tân, Khương Mỹ, Nam Thành của xã Hòa Phong cho đến các thôn Hòa Thọ, Hòa Hải, Phú Túc của xã Hòa Phú, huyện Hòa Vang, Đà Nẵng được tiếp cận nguồn thực phẩm tươi nhờ đội ngũ bán hàng trên yên xe này.
Buổi sáng ở thôn Hòa Hải, nhiều chiếc xe máy đang rảo quanh rao bán thực phẩm. Có xe bán các loại cá chở từ bến cá Đà Nẵng lên như cá chuồn, cá phèn, cá nục... Có xe bán đến gần 30 mặt hàng từ cá, tôm, thịt, cải, bầu bí... Thậm chí, có xe còn bán cả chè gói, sữa đậu nành, bún giò heo, mì Quảng, bánh mì, bánh tráng... Trên chiếc xe máy của bà Mười, trông như một quầy hàng bách hóa, có đến mấy chục mặt hàng như thịt heo, thịt bò, đậu khuôn, ruốc khô, cá khô, nước mắm, rồi bí bầu, rau sống; có cả các món “ăn liền” như mì tô, bánh mì thịt, chè đậu xanh, sữa đậu nành..., đều chứa vào túi nylon.
Giá không chênh nhiều với chợ miền xuôi
Phía trước quán của bà Nguyễn Thị Tâm, 60 tuổi, ở thôn Hòa Hải, có hai cây bàng quả vuông rất mát, lại nằm gần khu trung tâm của thôn nên cứ vào khoảng 9 giờ sáng là những người bán hàng, hầu hết là phụ nữ, đi xe máy chở hàng thực phẩm tươi sống từ chợ Túy Loan lên bán cho người trong thôn. Bà Tâm nói: “Giá cả cũng được”; một tô bún giò heo 15.000 đồng, mì Quảng 12.000 đồng/tô, cá nục tươi 40.000 đồng/kg, cá cam tươi 55.000 đồng/kg, thịt heo vai và mông 90.000 đồng/kg... Vào những ngày vía như rằm hay mùng một, “chợ di động” còn bán hoa quả tươi, các loại bánh cúng, mì Quảng chay...
Ông Đinh Lương, 75 tuổi, dân tộc Cơ Tu ở khu định cư Hố Chình, thôn Phú Túc nói rằng tuy phải bỏ công chở hàng hóa, thực phẩm lên tận đây nhưng giá bán vẫn không chênh lệch bao nhiêu so với các chợ dưới xuôi. Chẳng hạn, dép rọ ở Túy Loan giá 16.000 đồng/đôi thì lên đây bán 17.000 đồng; đèn pin ở Túy Loan giá 29.000 đồng/cái, lên đây bán 30.000 đồng...
Theo người dân ở đây, hầu hết các gia đình ở vùng sâu, vùng xa này suốt ngày bận rộn với công việc trồng rừng, hay vào rừng kiếm củi từ tờ mờ sáng đến tận trưa mới về, cho nên việc xuất hiện những “chợ di động” trên yên xe giúp họ tiết kiệm được nhiều thời gian; nhất là với những gia đình không có phương tiện đi lại như gia đình ông Lương.
Chị Alăng Thị Nhớ, người Cơ Tu ở thôn Phú Túc, nói: “Ở nơi heo hút này, muốn mua con cá tươi, miếng thịt heo hay bịch mắm cái, con cá khô... chỉ có thể chờ “chợ xe máy” lên, đi chợ ở trung tâm xã thì rất xa, nhà lại không có xe”.
Mua hàng “ký sổ”
Việc mua bán ở những “chợ di động” này cũng... ký sổ như thường, những người dân ở các thôn miền núi có lúc mua hàng xong phải ghi nợ vì chưa bán được củi, chưa có tiền. Bà Phạm Thị Mười, 56 tuổi, ở thôn Hòa Hải, kể: “Khi họ không có tiền mặt, họ “cấn” cho tôi vài quả mít non hay buồng chuối già, mình cũng phải nhận. Trung bình, sau khi trừ chi phí, lãi khoảng 200.000 đồng, cũng đủ ngày công”.
Bà Mười cho biết, cứ sáng sớm bà bắt đầu lên xe máy chạy xuống chợ Túy Loan mua hàng. Bà thường đèo theo khoảng sáu bó củi bỏ mối cho bạn hàng ở chợ Túy Loan để kiếm thêm tiền xăng. Khi rời chợ, bà chở về một xe lặc lừ thực phẩm, hàng hóa để bán cho người dân miền núi.
Và cứ thế, hàng ngày trên các tuyến đường vùng cao phía Tây thành phố Đà Nẵng có hàng chục xe máy với lỉnh kỉnh hàng hóa chở từ dưới xuôi theo quốc lộ 14G lên đây bán. Dù trời nắng hay mưa, những cái “chợ di động” này vẫn đến tận sân nhà Gươl, nhà Moong của các buôn làng xa xôi, mua bán, trao đổi hàng hóa với cư dân và đồng bào dân tộc thiểu số ở đây.
