(SGTT) - Từ lâu, hến đã là nguyên liệu quen thuộc, dân dã với người dân Quảng Trị. Từ hến, người dân nơi đây có thể chế biến thành nhiều món ăn ngon, phổ biến nhất vẫn là hến chế biến thành 3 món: bún hến khô, bún hến nước và hến xúc bánh đa.
- Bản đồ ẩm thực: Bánh canh hẹ, đặc sản xứ Nẫu “đắm say lòng người”
- Bản đồ ẩm thực: Thơm ngon bún nem rán chuẩn vị Hà Thành
- Bản đồ ẩm thực: Bánh ép – thức quà bình dị đất cố đô
Để thu hoạch hến, người cào hến phải dậy từ rất sớm. Sau khi có được hến, họ đem ngâm và rửa cho sạch bùn, cát. Sau đó, đem hến đi luộc, đến khi nào thấy vỏ hến tự bung là hến đã chín. Lúc ấy, chỉ việc tách vỏ và lấy phần thịt đem chế biến món ăn.
Nói là thế chứ khâu sơ chế hến thật lắm công phu. Bởi người thợ làm không kỹ thì dễ bị lẫn cát, các chất bẩn còn sót lại cũng phần nào làm món ăn không bảo đảm chất lượng, độ ngon giảm hẳn theo. Thịt hến đạt chuẩn thông thường phải bảo đảm hai yếu tố nước sau luộc trong và không có cát.
Có cái hay mà tôi được chủ các hàng quán bán món hến ở Quảng Trị chia sẻ là hến càng nhỏ thì cho chất lượng món ăn càng ngon và lạ miệng. Về thịt hến, sau khi sơ chế sạch thì đem xào cùng dầu ăn, hành tây và tỏi. Gia vị có chút gia giảm tùy vào từng nơi bán cũng như khẩu vị thực khách nếu có yêu cầu.
Quay lại 3 món ăn từ hến thì bún hến khô là món ăn cần nhắc đến đầu tiên. Vì ngoài những nguyên liệu đi kèm như bún, đậu phộng và rau thơm, thực khách sẽ ăn kèm cùng xì dầu hoặc tương ớt. Sợi bún dai dai trộn đều cùng đậu phộng rang thơm phức, hòa quyện với vị hến đậm đà khiến món ăn thêm phần hấp dẫn.
Trái ngược với bún hến khô, bún hến nước lại là lựa chọn cho những ai yêu thích hương vị thanh thanh và ngọt dịu. Nước dùng được nấu từ hến phù hợp để thưởng thức trong những ngày nóng bức. Chỉ đơn giản là bún, thêm chút hến và rau thơm cắt mịn, nhúng trong nước dùng ngọt thanh cũng đủ để khiến bao người nhớ nhung đến thổn thức.
Sau cùng là đến món hến xúc bánh đa thân quen. Thật sự tìm hiểu về văn hóa ẩm thực vùng miền thì được hay hến xúc bánh đa có ở nhiều nơi, phổ biến là các tỉnh miền Trung. Tuy nhiên, trong chuyến du lịch đến TPHCM cách đây hai năm, tôi vẫn thấy nhiều nơi bán món này.
Với hến xúc bánh đa, thực khách sẽ được thỏa mãn thị giác với hàng trăm mẩu thịt hến rải đều khắp đĩa (món này thường được phục vụ trong đĩa), hay có đôi khi nằm hẳn trong lòng một mẩu bánh đa. Người dân Quảng Trị khi dùng món này thông thường phải có thêm rau thơm, đậu phộng để lấy thêm vị thanh mát từ rau cũng như chút béo bùi từ đậu phộng. Kể thêm về bánh đa thì so với nơi khác, bánh đa Quảng Trị thường dày, to, tròn và đặc biệt là nhiều lớp mè phủ lên bánh.
Quay về câu chuyện bún hến ở trên, trong khi bún hến Huế thường có bắp chuối ăn kèm và cay nhiều thì bún hến Quảng Trị cho vị thanh ngọt, ít cay và không dùng kèm bắp chuối.
Nếu có dịp ghé thăm Quảng Trị, đặc biệt là làng Mai Xá, huyện Gio Linh, du khách không khó để tìm thấy những hàng quán bán bún hến và hến xúc bánh đa. Đây cũng là vùng đất đầu tiên làm nên tên tuổi của những món ăn được chế biến từ hến địa phương.
Quả thật, chỉ từ một món ăn chơi, dần dần, hến xúc bánh đa trở thành món ăn không thể thiếu trên mâm cơm gia đình Quảng Trị. Hay như bún hến được xem như món ăn chính, có thể dùng vào bất kỳ buổi nào trong ngày cũng đều hợp vị.
Bản đồ ẩm thực Việt Nam là chuyên mục mà Sài Gòn Tiếp Thị mong muốn truyền tải đến những du khách trong và ngoài nước các món ăn đậm nét văn hóa ẩm thực vùng miền do đầu bếp và người sành ăn địa phương giới thiệu. Thông qua đó, mọi người vừa thăm thú danh lam thắng cảnh vừa thưởng thức những món ăn ngon, khó quên. Mọi hình ảnh món ăn đặc trưng của các địa phương do bạn sở hữu có thể gửi về cộng tác với Sài Gòn Tiếp Thị tại địa chỉ e-mail: ducduy@thesaigontimes.vn
Ngọc Khánh
