(SGTT) - Thuộc họ Trogonidae, sống trong các khu rừng mây núi từ miền nam Mexico đến miền tây Panama, chim Quetzal có lông đuôi xanh biếc như ngọc phỉ thúy. Ngày xưa chỉ có nhà vua và thầy tế mới được đeo chiếc lông đuôi của loài chim này.
Loài chim có bộ đuôi đẹp rực rỡ, chiều dài hơn cả phần thân
Theo ngôn ngữ của người da đỏ Maya và Aztec thì Quetzal có nghĩa là lông vũ màu vàng lục. Chim Quetzal thường ăn tạp, chúng hầu như ăn bất cứ thứ gì, bao gồm trái cây, quả mọng, côn trùng, thằn lằn, ếch và bất cứ loài động vật nhỏ nào khác mà chúng bắt được.
Về ngoại hình, chúng có kích cỡ nhỏ như chim bồ câu, bụng đỏ lưng xanh, còn phần đầu và ngực thì có màu nâu nhạt, lông vũ toàn thân chúng tỏa ra một màu xanh lá rực rỡ và chúng có một chiếc mỏ màu đỏ tươi xinh xắn – màu đỏ và xanh lục hòa lẫn tạo nên một tổng thể bắt mắt. Đặc biệt, lông đuôi ở loài chim này có chiều dài gấp đôi phần thân, cộng thêm màu sắc bắt của chim nên cũng dễ hiểu vì sao nó được người xưa xem là loài chim có vẻ đẹp "tuyệt trần".
Ngoài vẻ đẹp diễm lệ, chúng thà tuyệt thực đến chết chứ không chịu bị giam trong chiếc lồng sơn son thiếp vàng. Vì thế loài chim này được xem là tượng trưng cho thần linh và sức mạnh trong văn hóa Maya và Aztec.
Thật không may là nạn phá rừng, nạn săn bắt của những kẻ sưu tầm động vật lạ và nạn trộm lông vũ đã làm thu hẹp môi trường sống của chúng và dẫn đến sự suy giảm quần thể loài chim Quetzal này. Tuy nhiên may mắn là nhờ có các khu bảo tồn như El Jaguar ở Nicaragua và vườn quốc gia Los Quetzales ở Costa Rica mà môi trường sống của chúng đã được bảo vệ một phần.
Được mệnh danh là loài "chim tự do"
Với đặc tính không thích bị nhốt trong lồng nên chim Quetzal còn được mệnh danh là loài "chim tự do". Vào mùa giao phối, ngoài phần lông mào màu xanh lục ở đỉnh đầu, chúng còn mọc lông đuôi dài khoảng 91cm. Để hấp dẫn được chim mái, chim Quetzal trống thường bay xuống từ trên cây cao, để lộ phần lông vũ trên lưng nhằm thể hiện sự hùng dũng, cũng như hót cho chim mái nghe.
Trong những dòng Quetzal thì nổi bật hơn hết là Resplendent Quetzal (Pharomachrus mocinno), như tên gọi của nó, rực rỡ và sắc nét. Không có cách nào tốt hơn để mô tả loài chim này. Con đực Resplendent Quetzal có lông che phủ làm đẹp đôi cánh cong về phía bụng. Đuôi của nó có những chiếc lông hình vuông màu trắng như tuyết, nhưng những chùm lông đuôi dài mới thực sự làm chúng ta say mê.
Con đực và con cái có giới tính lưỡng hình, nghĩa là chúng trông khác nhau. Con cái thiếu lông đuôi dài, mào xù xì và nhìn chung là xỉn màu hơn. Resplendent Quetzal là thành viên lớn nhất trong gia đình loài Quetzal. Nó dài 36-40cm, và lông đuôi của con đực dài thêm 65cm nữa so với chiều dài tổng thể.
Về nơi sinh sống, nó thường ẩn mình trong những khu rừng mây trên núi mát mẻ ở Trung Mỹ. Resplendent Quetzals sống theo lãnh thổ, một vợ một chồng, nhưng sống đơn độc trong mùa không sinh sản. Đến mùa sinh sản, cả con đực và cái đều tham gia quá trình sinh sản, từ xây tổ và ấp trứng đến nuôi dưỡng con non sau khi chúng còn non.
Quetzal là thành viên của họ trogon, Trogonidae. Họ gồm 46 loài phân bố qua các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên toàn thế giới. Trogons đạt đến sự đa dạng lớn nhất của chúng trong Neotropics, nơi có 25 loài trogon cư trú cũng như 6 loài quetzals. Resplendent Quetzal là một trong 5 loài Quetzal trong chi Pharomachrus. Nó là loài Quetzal duy nhất phân bố khắp Trung Mỹ, trải dài từ miền nam Mexico đến miền tây Panama.
Nguyễn Hưng
Theo Wikipedia
