(SGTTO) - Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ (TPHCM) đang tổ chức trưng bày hơn 200 khuôn bánh dân gian Nam bộ trong chuyên đề “Khuôn bánh dân gian Nam Bộ”. Đây cũng là hoạt động chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ TPHCM lần thứ 11, và kỷ niệm 90 năm ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (20-10-1930 - 20-10-2020).
- Nhiều tem quý hiếm, có giá trị được trưng bày tại triển lãm về tem
- Trưng bày hơn 100 bức thư pháp về Thăng Long Hà Nội
Theo thông tin từ website Bảo tàng phụ nữ Nam bộ, đây là một phần trong bộ sưu tập những khuôn bánh được bảo tàng sưu tập trong những năm vừa qua. Khuôn bánh là một loại dụng cụ dùng để tạo hình bánh và thường thì có tay cầm, chế tạo bằng kỹ thuật thủ công, đục đẻo và tạo hình bằng chất liệu gỗ hoặc qua kỹ thuật luyên kim đồng, bạc hay hợp kim. Công đoạn đục, khắc họa tiết là công đoạn khó nhất bởi phải làm thủ công hoàn toàn bằng tay, đòi hỏi người thợ phải cẩn thận và khéo léo trong từng chi tiết. Đây chính là yếu tố để chiếc bánh thành phẩm có đẹp hay không vì cùng là một hình khuôn, nhưng đường vân, độ nông sâu, sắc nét hay không sẽ tạo cho mỗi chiếc bánh có những nét riêng biệt.
Các khuôn bánh này làm từ gỗ và kim loại với nhiều kích cỡ, đa dạng về hoa văn và hiệu đề của những lò bánh xưa tại miền Tây Nam bộ vào thế kỷ 19-20. Những khuôn bánh mang đậm bản sắc văn hóa Việt với những họa tiết về thiên nhiên, chữ viết phúc, thọ, hình chim, cá chép và hoa cúc, hoa mai, hoa hồng, lá liễu…
Không những vậy, những khuôn bánh đa dạng còn ẩn chứa những câu chuyện phong tục dân gian và để diễn tả nhân, trí, tín, lễ, nghĩa, tượng trưng cho những lời chúc tốt đẹp, sự thịnh vượng cát lành. Đó cũng là cách để người xưa hàm ý bày tỏ niềm hi vọng, ước mong vào những ngày tết, ngày hội….
Vì vậy, đến với không gian trưng bày, người tham quan sẽ biết về những câu chuyện xung quanh chiếc khuôn bánh qua nhiều thế hệ, hiểu về công dụng và cách thức thực hiện một loại bánh cùng những phong tục tập quán của mỗi nếp nhà trong ngày giỗ, ngày đám cưới của con cháu trong gia đình.
Trong đó, người tham quan sẽ được nghe câu chuyện về những chiếc khuôn bánh bèo của mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Ẩn (xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi, TPHCM) được làm từ “trái sáng” – một loại pháo đế quốc Mỹ thả xuống Củ Chi năm 1955. Chồng của mẹ đã tái chế thành khuôn bánh cho mẹ làm kế sinh nhai và ngụy trang để làm liên lạc cho cách mạng.
Theo thông tin từ Bảo tàng Phụ nữ Nam bộ, bộ sưu tập khuôn bánh dân gian Nam bộ và những câu chuyện xung quanh chiếc khuôn bánh là nguồn tư liệu đáng để tham khảo. Qua những chiếc khuôn bánh, sẽ thấy được bản sắc văn hóa của vùng miền cùng những câu chuyện về cuộc đời con người, về làng quê, về các món bánh huyền thoại, về sự khéo léo, tỉ mỉ, cần cù của những nghệ nhân, chợt hiển hiện ra trí tuệ và tâm hồn của tổ tiên cùng phong tục đẹp về lối sống trong cộng đồng.
N.K.
