Việc mua hay thuê nhà đều phụ thuộc một số yếu tố, tùy vào hoàn cảnh của mỗi người. Tuy nhiên, nếu khả năng tài chính có hạn thì có lẽ chỉ nên đi thuê nhà, thay vì cố vay nợ rồi phải chịu đựng áp lực trả nợ trong hàng chục năm trường.
Người Việt trước nay vẫn có tư tưởng “an cư lạc nghiệp”. Phần lớn đều suy nghĩ phải có một nơi ở ổn định trước thì mới phát triển công chuyện làm ăn, cuộc sống được. Hơn nữa, dân số ngày càng tăng, trong khi đất đai lại có hạn, ai cũng nghĩ, về lâu về dài, giá nhà đất chỉ có tăng chứ chẳng thể hạ được. Vì vậy một số người cho rằng cứ dành dụm, vay mượn để mua nhà, sau này thiếu tiền bán lại vẫn có lời. Như vậy có đúng?
Thuê nhà rẻ hơn
Trước khi bất động sản bị đóng băng, đầu tư bất động sản được xem là một trong những kênh đầu tư sinh lời nhất. Giá nhà đất tăng liên tục trong thời gian dài, đẩy giá nhà ở Việt Nam lên cao đến mức bất hợp lý. Những dự án xây dựng nhà ở cao cấp với giá trên trời chưa khởi công thì đã có hàng dài người đăng ký mua, chủ yếu để đầu cơ. Thế nhưng khi khủng hoảng kinh tế nổ ra, bong bóng bất động sản bắt đầu xẹp, các nhà đầu tư và đầu cơ mới giật mình nhận ra đây chẳng phải là kênh kiếm ra tiền. Và rồi người có ý định hay nhu cầu mua cũng thấy không nên bỏ một số tiền lớn ra mua một tài sản quá đắt so với giá trị thật của nó.
Khi đó, không ít người cho rằng thuê nhà lại có lợi. Nhờ vậy mà có thể tiết kiệm tiền để gửi ngân hàng hoặc mua thêm bảo hiểm hưu trí tự nguyện – cũng là một kênh đầu tư.
Hãy thử làm một bài toán để xét xem thuê hay mua nhà, cái nào có lợi hơn. Giả sử bạn có sẵn 300 triệu đồng và mua căn hộ chung cư giá trung bình 1 tỉ đồng (sau khi đã cộng tất cả các loại phí và thuế). Cũng với căn hộ đó, giá thuê sẽ vào khoảng 4 triệu đồng/tháng. Nhưng để mua căn hộ này – do không đủ tiền, bạn sẽ phải vay ngân hàng 700 triệu đồng. Ngân hàng lấy lãi trung bình 12%/năm, tức mỗi năm bạn sẽ phải mất 84 triệu đồng, trong hàng chục năm – chưa tính nợ gốc cần trả. Và rủi ro khi vay thường rất lớn: bị siết nhà khi mất khả năng trả nợ.
Nếu thuê nhà, mỗi năm bạn chỉ bỏ ra 48 triệu đồng. Và nếu có sẵn 300 triệu đồng rồi thì gửi ngân hàng mỗi năm sẽ thêm được 24 triệu đồng (với lãi suất trung bình 8%/năm – đối với một nền kinh tế còn tăng trưởng như kinh tế Việt Nam thì tỷ lệ này sẽ được duy trì trong hàng chục năm nữa). Như vậy có thể thấy việc thuê nhà sẽ không gây áp lực tài chính, mà còn giúp bạn ăn no ngủ yên.
Mặt khác, đối với những người do công việc phải di chuyển nhiều nơi, ở nhà thuê sẽ thích hợp hơn. Khi thuê, còn có thể tìm được nhà ngay gần chỗ làm hoặc trung tâm thành phố, tiện cho việc đi lại.
Giáo sư Đặng Hùng Võ, cựu Thứ trưởng Bộ Tài nguyên-Môi trường, từng gợi ý: “Nếu là người có thu nhập thấp, tôi sẽ chọn giải pháp tạm đi thuê nhà ở trước đã. Còn lại, dành thời gian vào việc tìm kiếm cơ hội để tăng thu nhập, giàu có hơn, sau đó mới nghĩ tiếp đến việc mua nhà. Chúng ta không nên đang trong tình trạng thu nhập thấp mà lại đầu tư lượng tài chính rất lớn để giải quyết việc mua nhà...”
Nhiều sự lựa chọn
Ở nhiều quốc gia phát triển, người dân có thu nhập cao nhưng người thuê nhà vẫn chiếm số đông. Một phần là do thị trường nhà cho thuê phát triển mạnh.
Thị trường nhà cho thuê ở Việt Nam gần đây cũng đã có chuyển biến. Một số công ty bất động sản đã tung ra dự án nhà cho thuê lâu dài, như công ty Lê Thành với dự án nhà chung cư cho thuê từ 15 đến 49 năm, với giá 240-350 triệu đồng/căn (trả chậm). Theo ông Lê Hữu Nghĩa, giám đốc công ty này, thị trường nhà cho thuê sẽ phát triển mạnh mẽ trong nhiều năm tới, vì nhu cầu tại các đô thị lớn vẫn rất cao.
Bên cạnh đó, các dự án chung cư sau một thời gian dài trì trệ do thị trường bất động sản đóng băng nay cũng chuyển sang dạng cho thuê. Vì vậy thị trường nhà cho thuê lại có thêm nguồn cung mới.
Ông Nguyễn Hà Anh, Giám đốc Sàn giao dịch bất động sản Anh Nguyên (đường Phan Văn Hớn, quận 12, TPHCM) cho biết, vừa qua, dù thị trường không mấy sáng sủa, phân khúc nhà cho thuê vẫn tốt và là sản phẩm được giao dịch nhiều nhất. “Nhu cầu thuê nhà ở ngày càng tăng chứ không giảm”, ông nói.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TPHCM, cho rằng việc phát triển nhà cho thuê là một trong những giải pháp hữu hiệu để lành mạnh hóa thị trường bất động sản. Loại hình này vừa đáp ứng được nhu cầu cải thiện chỗ ở, vừa hợp túi tiền của tầng lớp thu nhập trung bình và thấp.
So với việc cố mua cho được nhà rồi chịu gánh nặng nợ nần và áp lực tâm lý, thì thuê nhà không phải là một lựa chọn tồi.
Ngọc Trân (Người viết từng ở nhà thuê trong hơn 30 năm)
