(SGTT) - Dù chưa có nhiều bằng chứng để làm sáng tỏ tất cả những thắc mắc liên quan đến việc tiêm ngừa vắc-xin Covid-19 ở nhóm đối tượng phụ nữ đang cho con bú nhưng một số nghiên cứu gần đây đã cho thấy tính an toàn và lợi ích cho cả mẹ và con nếu thực hiện tiêm chủng.
- Phát hiện mang thai sau khi tiêm vắc-xin Covid-19, xử lý thế nào?
- Thắc mắc mùa dịch: Gia tăng rối loạn giấc ngủ trong đại dịch Covid-19
- Thắc mắc mùa dịch: Phụ nữ mang thai nhiễm Covid-19 có ảnh hưởng đến thai nhi không?
“Vắc-xin Covid-19 hiện nay khá an toàn với bà mẹ cho con bú”
Số liệu nghiên cứu của các loại vắc-xin Covid-19 trên nhóm đối tượng phụ nữ mang thai và cho con bú vẫn còn hạn chế. Điều này dẫn đến những động thái lưỡng lự trong thời gian qua của các tổ chức y tế về việc quyết định có nên hay không tiêm ngừa vắc-xin Covid-19 cho nhóm người này.
Tuy nhiên, hiện nay đã có một số nghiên cứu chỉ ra rằng phụ nữ cho con bú nên được tiêm chủng vì những lợi ích của vắc-xin Covid-19 mang lại.
Một số loại thuốc không được khuyên dùng trong thời kỳ cho con bú vì có thể truyền qua sữa mẹ và ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh. Chẳng hạn như, phụ nữ cho con bú không nên dùng aspirin liều cao. Ngay cả sau khi dùng liều thấp, các bà mẹ được cảnh báo nên theo dõi trẻ về các dấu hiệu bầm tím và chảy máu.
Một số loại vắc-xin cũng được xem có nguy cơ cho nhóm này như vắc-xin ngừa sốt vàng được làm từ virus sống đã làm yếu. Theo khuyến cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), các bà mẹ cho con bú không nên tiêm vắc-xin sốt vàng trong thời gian cho con bú vì lo rằng virus có thể truyền qua đường sữa mẹ và ảnh hưởng xấu đến trẻ.
Tuy nhiên, các vắc-xin Covid-19 đang được sử dụng hiện nay cho thấy khá an toàn với bà mẹ cho con bú. Vắc-xin sử dụng mRNA như Pfizer/BioNTech hoặc Moderna cho thấy rất an toàn. Vì mRNA là phân tử không bền, rất dễ bị phân hủy sau khi đưa vào người và trình diện kháng nguyên S cho tế bào miễn dịch.
Nhóm nghiên cứu của Golan tại Trường Đại học California (San Francisco) sử dụng kỹ thuật RT-PCR để kiểm tra lượng mRNA có trong sữa từ người mẹ được tiêm ngừa bằng vắc-xin của Moderna hoặc Pfizer (sau khoảng 4-48 giờ) nhưng không thấy được bất cứ lượng mRNA nào từ vắc-xin.
Ngoài ra, những loại vắc-xin được làm từ Adenovirus như AstraZeneca hoặc Jassen (Johnson & Johnson) cho đến hiện nay cũng cho thấy khá an toàn. Vì chúng đã được biến đổi gen để không thể sinh sản trong cơ thể người và cũng chưa có bằng chứng nào cho thấy chúng có thể truyền qua sữa mẹ qua con bằng đường tiêm ngừa. Tóm lại, các thông tin khoa học đến hiện tại vẫn cho thấy những loại vắc-xin Covid-19 kể trên khá an toàn với đối tượng các bà mẹ cho con bú.
Vắc-xin Covid-19 có thể mang lại lợi ích cho trẻ sơ sinh?
Vấn đề tiêm vắc-xin cho phụ nữ đang cho con bú, ngoài việc phòng ngừa bệnh Covid-19 cho mẹ, còn mang lại lợi ích cho trẻ đang bú. Hiện nay, các nghiên cứu khoa học cho thấy, kháng thể được tạo ra từ người mẹ sau khi tiêm vắc-xin Covid-19 có thể được truyền qua dòng sữa này để đến được đứa con. Kháng thể trong sữa này có thể ổn định trong suốt thời gian vắc-xin có hiệu lực và tương đồng với lượng kháng thể có trong máu của người được tiêm ngừa.
Nghiên cứu của một nhóm nhà khoa học tại Trường Đại học Washington ở St. Louis cho thấy, những các kháng thể IgG, IgA kháng SARS-CoV-2 có thể tìm thấy trong sữa mẹ của những người đã tiêm vắc-xin của Pfizer/BioNTech đến 8 tháng. Một nghiên cứu khác ở Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID) cũng kết quả tương tự trên vắc-xin mRNA của Moderna.
Các nhà nghiên cứu từ lâu đã biết rằng trẻ sơ sinh trong giai đoạn đầu đời không sản xuất được các kháng thể để chống lại vi khuẩn và virus có hại một cách hiệu quả cho đến khi chúng đạt 3 hoặc 6 tháng tuổi. Vì vậy, việc cho con bú sữa mẹ trong giai đoạn này ngoài việc cung cấp dinh dưỡng còn giúp cung cấp các kháng thể để tạo một hệ miễn dịch thụ động cho bé chống lại các mối đe dọa tiềm ẩn.
Trong đại dịch Covid-19, dựa trên các số liệu hiện có cho đến nay, hầu hết trẻ em (dưới 18 tuổi) đều mắc bệnh Covid-19 với triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng. Tuy nhiên, trong nhóm này, trẻ dưới 2 tuổi có tỷ lệ nhập viện cao hơn, có thể do hệ miễn dịch chưa hoàn chỉnh. Vì vậy, các nhà khoa học hy vọng rằng việc truyền kháng thể từ mẹ đã được tiêm ngừa sang cho con sẽ giúp cải thiện tỷ lệ bệnh nặng ở trẻ sơ sinh.
Dù trong lĩnh vực này vẫn chưa có nhiều nghiên cứu để làm sáng tỏ tất cả các thắc mắc liên quan đến việc tiêm ngừa vắc-xin Covid-19 ở bà mẹ đang cho con bú nhưng một số các nghiên cứu gần đây đã cho thấy tính an toàn và lợi ích cho cả mẹ và con.
Cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào cho thấy điểm đáng lo ngại trong vấn đề tiêm chủng ở nhóm đối tượng này. Vì vậy, các tổ chức y tế trên thế giới vẫn đang khuyến khích bà mẹ cho con bú nên tiêm ngừa vắc-xin nếu đến lượt của mình và không cần phải dừng cho con bú sữa sau khi tiêm vắc-xin.
Minh Thảo
Bài viết được cung cấp thông tin bởi Tiến sĩ Nguyễn Hồng Vũ - Viện Nghiên cứu ung thư, City of Hope, California (Mỹ), đồng thời là Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím.
