NHẬT LINH -
Lo lắng đồ ăn thức uống không an toàn dẫn đến tích tụ chất độc trong người, đặc biết là những bệnh lý về gan, đã khiến không ít người tìm mua các loại thực phẩm chức năng được cho là có tác dụng thải độc gan, thải độc cơ thể, và được giới thiệu là hàng xách tay từ các nước Úc, Nhật, Mỹ… Tuy nhiên, các nhà chuyên môn cho rằng không nên tự ý sử dụng, mặt khác đây lại là hàng xách tay nên có thể chưa được kiểm tra, cấp phép lưu hành.
Thị trường nhộn nhịp
Một số sản phẩm thải độc xách tay được giới thiệu trên các trang Facebook.
Chị Thanh Bình ở quận Thủ Đức, TPHCM, kể rằng cách đây khoảng một năm sau lần chị và hai con bị ngộ độc thực phẩm nặng, nghe lời giới thiệu của một người bạn về dòng sản phẩm thải độc cơ thể chị đã mua bốn lọ thuộc dạng hàng xách tay về để cả nhà bốn người sử dụng. Mỗi tháng gia đình chị tốn thêm 1,8 triệu đồng cho bốn lọ sản phẩm thải độc cơ thể dung tích 500 ml.
Tương tự, chị Nguyễn Linh ở quận Tân Bình sau khi tìm hiểu thông tin trên một trang Facebook cá nhân chuyên bán hàng xách tay từ Úc cũng đã đặt hàng mua hai chai nước diệp lục giải độc cơ thể để sử dụng. Giá một chai 500 ml là 450.000 đồng.
“Ăn uống giờ sợ quá, nghe chỗ bán hàng giới thiệu loại này có thể làm sạch và lọc máu hàng ngày, bảo vệ các tế bào khỏi sự phá hoại của các chất độc hại, thêm nữa đây là sản phẩm rất hút hàng ở Úc được xách tay về nên tôi mua sử dụng”, chị Linh nói.
Theo ghi nhận của Sài Gòn Tiếp Thị, các sản phẩm thải độc xách tay bao gồm hai loại, thải độc cơ thể nói chung và thải độc gan. Chúng có dạng viên nén và dạng nước, được bán trên một số trang web – Facebook bán hàng, Facebook cá nhân. Về xuất xứ, người bán giới thiệu là hàng xách tay từ các nước Úc, Nhật, Anh, Mỹ… Mức giá dao động từ 450.000 đồng/lọ 500 ml hay 400.000 đồng/hộp 60 viên trở lên tùy xuất xứ, tùy nơi bán.
Ngoài thuốc uống, thị trường còn có miếng dán thải độc. Loại này được giới thiệu có công dụng thải độc tố và các chất cặn bã qua việc đào thải trực tiếp từ gan bàn chân, giúp quá trình trao đổi chất được tốt hơn, tăng cường chuyển hóa trong cơ thể, phòng chống mụn nhọt, ban nóng, làm tươi nhuận làn da… Thậm chí, ngoài việc dán gan bàn chân còn có thể dán ở các vùng da khác như chân, tay, lưng, bụng nơi bị đau nhức bắp, cơ, nổi mụn nhọt ban ngứa do suy giảm chức năng gan...
Mặc dù không tiết lộ con số cụ thể nhưng theo một số người bán, thời gian gần đây, số lượng sản phẩm thải độc gan, thải độc cơ thể bán khá chạy do người tiêu dùng quan tâm hơn tới sức khỏe và lo lắng về tình trạng thực phẩm không an toàn.
Hàng xách tay, không được cấp phép
Anh N.T.V., một người bán các sản phẩm thải độc dạng hàng xách tay từ Nhật, cho biết nếu người mua có nhu cầu sử dụng hoặc mua đi bán lại, cần bao nhiêu anh cũng có thể cung cấp hàng, miễn là đặt cọc và báo trước. Tuy nhiên, khi được hỏi về việc sản phẩm đã được cấp phép của các cơ quan chức năng tại Việt Nam hay chưa, anh trấn an: “Hàng xách tay làm sao có giấy tờ kiểm tra, cấp phép ở Việt Nam, nhưng chúng đã được kiểm tra trực tiếp từ nước sản xuất rồi nên người dùng có thể yên tâm”.
Một người bán hàng ở quận 9 cũng nói: “Hàng này xách tay chứ không được nhập khẩu trực tiếp nên không được Bộ Y tế cấp phép cũng như kiểm tra về mọi mặt. Người tiêu dùng mua dựa trên niềm tin vào cái tâm của người bán thôi”.
Một cán bộ của Sở Y tế TPHCM không muốn nêu tên cho biết, bất kỳ sản phẩm y tế nào muốn được lưu hành phải liên hệ Bộ Y tế để được kiểm tra, cấp phép. Thuốc giải độc cơ thể, thuốc thải độc gan được xếp vào danh mục thực phẩm chức năng. Tuy nhiên vì là sản phẩm xách tay nên chúng không được kiểm tra, cấp phép bán tại thị trường. Chúng là những sản phẩm bán chui, không rõ nguồn gốc, thành phần, không đảm bảo về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm cho người sử dụng.
“Tốt nhất người tiêu dùng không nên sử dụng bất kỳ sản phẩm nào khi chưa rõ nguồn gốc, không rõ chất lượng cụ thể của chúng. Sản phẩm tiêu dùng thông thường xách tay cũng cần cẩn thận khi sử dụng huống chi đây là thuốc, thực phẩm, có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe”, vị cán bộ này khuyến cáo.
Bác sĩ Trần Văn Năm, nguyên Phó viện trưởng Viện Y dược học dân tộc TPHCM, cho biết gan là một trong những cơ quan thải độc quan trọng của cơ thể. Cơ thể cần thải độc khi có các chất độc từ ngoài vào (như rượu bia nhiều, thuốc trị bệnh có tác dụng phụ, chất độc do quá trình chế biến thức ăn, ô nhiễm không khí...) hoặc chất độc do cơ thể sản sinh trong chuyển hóa thức ăn (gốc tự do, chất AGEs, chất mỡ xấu...). Tuy nhiên, không phải gan là cơ quan thải độc duy nhất mà còn cơ quan khác như tuyến mồ hôi, thận, phổi... Người tiêu dùng cần uống thuốc thải độc khi có chỉ định của thầy thuốc, đúng thuốc, đúng bệnh và đúng liều. Các chế phẩm không rõ nguồn gốc, không có giấy phép lưu hành, cơ sở sản xuất không rõ... thì không nên tự ý sử dụng.
Còn theo dược sĩ Lê Kim Phụng, nguyên giảng viên trường Đại học Y dược TPHCM, qua tham khảo được biết các sản phẩm thải độc nói trên đều có chung một hoạt chất được chiết xuất từ cây cúc gai (đã điều chế thành dạng viên nén, viên nang). Các dạng thực phẩm chức năng này thường được bán tự do, không cần kê toa và không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Người tiêu dùng nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ trước khi mua. Vì nếu có xảy ra những tác dụng phụ không mong muốn như phải nhập viện hay cấp cứu thì cũng không có một cơ quan chức năng nào có thể bênh vực.
Bà Phụng cho biết, vẫn sẽ có một số tác dụng phụ thường gặp nhất của cây cúc gai là rối loạn dạ dày, bao gồm chán ăn, đầy hơi, tiêu chảy, ợ nóng và khó tiêu. Trong trường hợp hiếm hoi nữa nó có thể gây ra phản ứng dị ứng bao gồm sưng, phát ban, nổi mề đay, ngứa và khó thở. Một số cá nhân có thể gặp trường hợp cảm thấy người như suy nhược, lãnh đạm hoặc mất ngủ, tuy nhiên rất hiếm khi xảy ra. Nó cũng có thể gây tương tác với một số thuốc hoặc một số thực phẩm chức năng khác.
Cũng theo dược sĩ Phụng, thuốc giải độc cơ thể, thuốc giải độc gan không được dùng trong những trường hợp bệnh nhân đang điều trị ung thư tuyến tiền liệt, ung thư buồng trứng, ung thư vú, vì sẽ gây rối loạn nội tiết tố. Không dùng cho phụ nữ đang trong thai kỳ, nam giới suy nhược sinh dục, người có cơ địa dễ bị dị ứng.
