Hồng Ngọc -
Có tới 8% số hộ gia đình có lắp đồng hồ nước của Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) nhưng không sử dụng nước do doanh nghiệp này cung cấp, được gọi là nước máy, thay vào đó họ sử dụng nước ngầm từ giếng khoan.
Do vậy mà trong một đề xuất chính sách khuyến khích người dân sử dụng nước sạch, hạn chế khai thác nước ngầm, được Sawaco trình chính quyền TPHCM là giảm 50% giá nước trong ba tháng cho những trường hợp đồng hồ chỉ 0 đồng.
Sở Giao thông Vận tải TPHCM đầu năm ngoái công bố 89,45% trong số hơn 1,9 triệu hộ dân của thành phố được cấp nước sạch. Nhiều nơi tỷ lệ dùng nước sạch thấp như quận 12 có tỷ lệ hộ dân được cấp nước sạch 72,9%, huyện Bình Chánh 52%, Hóc Môn 54,9%, Củ Chi 52,7%. Có khoảng 200.000 hộ dân ở các quận, huyện vùng ven không dùng nước máy, thay vào đó phần lớn là từ nước giếng khoan.
Dùng nước sinh hoạt bằng nước giếng khoan trong các hộ dân ở TPHCM đã được báo động từ nhiều năm qua, như khai thác nước ngầm vô tội vạ, gây ô nhiễm nguồn nước, sụt lún nền đất, dùng nước ngầm chưa qua xử lý ảnh hưởng tới sức khỏe… Chục năm trước, UBND TPHCM đã ban hành quyết định hạn chế, cấm khai thác nước ngầm trên địa bàn 29 phường thuộc 13 quận, huyện kể từ ngày 13-5-2007. Trước đó, các cơ quan nghiên cứu đã cảnh báo là mực nước ngầm nhiều nơi trên địa bàn thành phố đang thấp hơn giới hạn cho phép, có khu vực dễ bị nhiễm mặn, có vùng bị ô nhiễm nitơ và đặc biệt đã có hiện tượng lún sụt đất.
Sở Tài nguyên và Môi trường ước tính nước ngầm dưới lòng đất của thành phố hiện đang lấy lên tới hơn nửa triệu mét khối mỗi ngày trong khi lưu lượng nước ngầm có cấp phép khai thác chỉ 34.270 m3/ngày. Hơn nữa, quy hoạch cấp nước TPHCM tới năm 2015 đã được Thủ tướng phê duyệt năm 2012 thì lượng nước ngầm cho phép khai thác toàn thành phố chỉ là 100.000 m3/ngày đêm. Như vậy lượng nước ngầm hiện đang được người dân khai thác bằng giếng khoan dùng cho sinh hoạt và các mục đích khác đã vượt quá nhiều khả năng khai thác bền vững của nguồn nước ngầm thành phố.
Mặc dù nước ngầm nằm sâu trong lòng đất nhưng nó cũng bị ảnh hưởng rất nhiều của nguồn nước bề mặt, khi nguồn nước này bị ô nhiễm. Những hóa chất độc hại mà các nghiên cứu gần đây của Trung tâm Quan trắc và Dự báo tài nguyên, Bộ Tài nguyên và Môi trường tìm thấy ở các mẫu nước ngầm tại Hà Nội, TPHCM, ĐBSCL… rất đáng lo ngại. Có nơi nước ngầm nhiễm amoni (tồn tại trong nước với hàm lượng vượt quá tiêu chuẩn cho phép có thể chuyển hóa thành các chất gây ung thư và các bệnh nguy hiểm khác) cao hơn 200 lần so tiêu chuẩn an toàn, có mẫu chứa chất Mn (mangan, có thể rất độc với người khi bị ô xy hóa) vượt quá hàm lượng tiêu chuẩn, thậm chí có nơi phát hiện có chứa hàm lượng asen, một hóa chất độc hại đối với sức khỏe con người.
Phía sau đồng hồ nước của Sawaco chỉ số đo là con số 0 không chỉ đơn thuần là người dân chưa dùng nước sạch, mà còn là hệ quả xấu cho cá nhân và cộng đồng có thể xảy ra như ô nhiễm nguồn nước ngầm, sức khỏe con người bị ảnh hưởng, sụt lún nền đất và nhiều tác động xấu khác.
