Vũ Yến-
Thời gian gần đây, nhiều người có xu hướng chọn mua các loại hạt dinh dưỡng như hạt chia, mắc ca, óc chó, hạnh nhân... Theo một số chuyên gia, mặc dù các loại hạt này có chất dinh dưỡng, nhưng người dùng không nên lạm dụng vì sẽ ảnh hưởng sức khỏe.
Mỗi nơi mỗi giá
Anh Mậu Thanh, nhà ở quận Gò Vấp, TPHCM cho biết thay vì ăn sáng, anh chuyển sang uống hạt chia với nước lọc. Anh nghe nói loại hạt này có đầy đủ dinh dưỡng, có thể thay cho bữa ăn nên quyết định dùng và nhịn luôn tới bữa trưa. “Theo tôi, cách này cũng có thể giúp giảm cân dù thấy người cũng mệt mỏi, cũng đói khi không ăn sáng”, anh nói.
Tương tự, chị Minh Tú, nhà ở quận Bình Thạnh, cho biết nửa năm qua chị thay sữa bò bằng hạt hạnh nhân, óc chó, mắc ca, hạt sen trong bữa ăn của con gái. Chế độ ăn của hai vợ chồng chị cũng hạn chế thịt động vật và bổ sung các loại hạt dinh dưỡng. “Tôi tham khảo một số thông tin trên mạng thấy chế độ ăn nhiều loại hạt vẫn đảm bảo dinh dưỡng nên sẽ dùng lâu dài”, chị Tú cho biết.
Ghi nhận thực tế cho thấy, các loại hạt dinh dưỡng trên thị trường hiện nay khá đa dạng về chủng loại, nguồn gốc và giá cả. Không chỉ bán nhiều tại các chợ, chúng còn bán ở các siêu thị, cửa hàng và bán trực tuyến. Theo một số người bán, hạt chia được người tiêu dùng chọn mua nhiều.
Hạt chia thường được giới thiệu là nhập từ Úc hoặc Mỹ, với giá cả các nơi khá chênh lệch. Chẳng hạn, tại một cửa hàng trên đường Hàm Nghi (quận 1), một ký hạt chia hữu cơ Úc có giá 600.000 đồng. Trong khi đó tại một cửa hàng trên đường Xô Viết Nghệ Tĩnh (quận Bình Thạnh), ký hạt chia đó có giá 375.000 đồng. Một số trang mạng lại bán với giá thấp hơn. Theo người bán, sự chênh lệch giá hạt chia được quyết định bởi xuất xứ và thời hạn sử dụng, thời hạn càng lâu thì giá cao và ngược lại.
Đối với hạt mắc ca, óc chó và hạnh nhân, ngoài những sản phẩm nhập khẩu có nhãn mác rõ ràng với giá bán từ 400.000 đồng/kg, nhiều loại không rõ xuất xứ. Riêng hạt mắc ca, ngoài sản phẩm nhập khẩu còn có loại trồng tại Việt Nam với giá hạt chưa tách vỏ khoảng 350.000 đồng/kg, loại đã tách vỏ 800.000 đồng/kg.
[box] Theo tiến sĩ Phan Thế Đồng, ngoài những loại hạt nhập khẩu, người dùng cũng có thể chọn các loại hạt được sản xuất trong nước vì có thành phần dinh dưỡng tương đương. Nhưng do thời điểm thu hoạch, nếu hạt thu hoạch hơi non thì chất lượng và giá trị dinh dưỡng sẽ thấp.
Bên cạnh đó, người dùng nên lưu ý cách bảo quản và thời hạn sử dụng của các loại hạt này. Do chứa nhiều chất béo không no, nếu chúng được bảo quản không đúng cách hoặc để quá hạn sẽ dẫn đến hiện tượng ôi dầu do chất béo bị oxy hóa. Trường hợp độ ẩm cao, nấm mốc sẽ phát triển trên hạt sinh độc tố gây hại sức khỏe. [/box]
Không nên lạm dụng
Tiến sĩ Phan Thế Đồng, giảng viên khoa Khoa học và Kỹ thuật trường Đại học Hoa Sen TPHCM, cho biết các loại hạt mắc ca, óc chó, hạt dẻ, hạt điều… có nhiều chất dinh dưỡng, vitamin, chất chống oxy hoá. Chúng cũng chứa các chất béo không no có lợi cho sức khỏe, cùng hàm lượng đạm khá cao so với các loại thực phẩm nguồn gốc thực vật khác.
Theo đó, chúng có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc các chứng bệnh về tim mạch, cao huyết áp, ngừa sỏi mật và phòng chống đái tháo đường. Một số nghiên cứu cũng cho thấy chúng có thể hạn chế nguy cơ ung thư. Ngoài ra, việc dùng thường xuyên mỗi ngày một lượng hạt thích hợp cũng có thể hỗ trợ giảm cân, chống béo phì.
Theo ông Đồng, người dùng chỉ nên dùng khoảng 30-50 gram hạt dinh dưỡng mỗi ngày. Nếu lạm dụng và dùng chúng thay thế các bữa ăn hàng ngày, người dùng có thể mất cân đối dinh dưỡng. Lý do là hàm lượng chất đường bột của các loại hạt này khá thấp, không đủ thay thế cho các loại gạo, lúa mì, khoai tây. Mặt khác, các loại hạt tuy chứa nhiều vitamin và chất khoáng nhưng lại không đầy đủ chủng loại vitamin, thiếu vitamin A, vitamin C... Chúng cũng không đảm bảo lượng chất béo không no thuộc nhóm omega 3 chuỗi dài, là các chất béo thiết yếu có nhiều trong cá biển.
Ngoài ra, các loại hạt này khi dùng cũng có thể gây dị ứng, đặc biệt đối với trẻ em. Triệu chứng dị ứng thường là sưng mặt, sưng miệng, nguy hiểm hơn sẽ dẫn đến sưng cổ họng, khó thở, sốc phản vệ có thể dẫn đến tử vong.
Dược sĩ Lê Kim Phụng, nguyên giảng viên trường Đại học Y Dược TPHCM, cũng cho rằng nếu sử dụng quá nhiều các loại hạt dinh dưỡng có thể gây nôn mửa, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, viêm dạ dày do lượng chất xơ dư thừa. Dù không có nhiều tài liệu ghi chép về các tác dụng phụ của các loại hạt trên phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú nhưng các chuyên gia dinh dưỡng không khuyến khích những người này dùng.
“Một số tài liệu ghi nhận có trường hợp bị ung thư môi vì sử dụng chúng trong thời gian quá dài. Người đang bị hen suyễn tránh dùng vì một số hoạt chất trong hạt là nguyên nhân khiến bệnh nặng thêm”, bà Phụng nói.
