(SGTT) - Tuy đời sống kinh tế phát triển nhưng Kà Ốt (Tây Ninh) vẫn giữ được dáng xưa của một phum Khmer cổ, gây ấn tượng với du khách ghé thăm.
- Cắm trại trên đỉnh Cô Tô, ngắm trọn vẻ đẹp vùng biên An Giang
- Thăm tháp cổ hơn 1.300 năm tuổi ở Tây Ninh
Nếu tính từ trung tâm thị trấn Tân Châu chạy theo trục đường 785 tới xã Tân Đông, rẽ qua hướng chợ Kà Tum đến đầu ấp Đông Tiến, xong tiếp tục rẽ trái đi thêm khoảng 1km nữa thì sẽ đến Kà Ốt.
Kà Ốt là một ấp tập trung người Khmer sinh sống. Được biết, Kà Ốt hiện nay có 186 hộ dân, trong đó có 180 hộ Khmer và sáu hộ người Kinh. Kà Ốt có rất nhiều điểm đặc biệt, từ tên làng cho đến các nếp văn hoá truyền thống.
Kà Ốt mang một “linh hồn” thú vị giữa cuộc sống hiện đại, vẫn giữ được dáng xưa của một phum Khmer cổ.
Trong ấp còn 20 ngôi nhà sàn được xây dựng theo phong cách Khmer. Những ngôi nhà sàn này hầu hết được bà con làm từ khoảng ba mươi năm trước, cho đến nay, các gia chủ vẫn giữ gìn hình ảnh đặc thù cho địa phương.
Kà Ốt có tổng cộng sáu tổ, nối liền các tổ là bà trục đường chính. Ấp Kà Ốt được chia làm hai phần, giữa là con đường nhựa cắt qua đường 792, và nối liền với ấp Tầm Phô. Ngoài ra, có một con đường bê tông sau chùa thuộc tổ 1-2, còn tất cả đều là đường đất. Nhà của bà con Khmer hầu hết không xây tường rào, hàng rào chỉ làm mang ý nghĩa tượng trưng, các gia đình không biệt lập mà thể hiện tính cộng đồng rất cao.
Về văn hoá tín ngưỡng dân gian, làng Kà Ốt theo truyền thống của người Khmer. Nhà nào cũng có một bàn thờ trước sân. Loại bàn thờ này được làm bằng xi măng, đúc dưới dạng một ngôi tháp có chân đế cao hơn 1 mét. Ngày trước các bàn thờ này được mua từ nước bạn Campuchia, sau này do đại dịch đóng cửa biên giới, trụ trì chùa Kà Ốt đã mua khuôn cho người dân tự sản xuất.
Người Kà Ốt còn giữ gìn nhiều nghi lễ liên quan tới Phật giáo Nam Tông Khmer mà trung tâm sinh hoạt chính là ngôi chùa Kà Ốt.
Quần thể kiến trúc chùa, tượng toạ lạc trên một khu đất khá rộng, có cả rừng cây và tre rất đẹp, ngay sát cạnh chùa là nhà văn hóa và trường học. Ngôi chánh điện được xây trên một nền cao vuông vức, có bậc thang đi lên ở bốn hướng Đông, Tây, Nam, Bắc.
Chùa Kà Ốt bắt đầu được xây dựng từ 1980, đến năm 1996 mới hoàn thành. Chùa có tên ban đầu là Kiri Sattray Menchey Kà Ốp, sau này thì bỏ đi phần sau chỉ còn lại là Kiri Sattray Menchey như hiện nay. Nhưng người dân ít gọi đúng tên chùa mà quen gọi là chùa Kà Ốt. Chùa Kà Ốt là nơi sinh hoạt tôn giáo tâm linh, là nơi tàng trữ các thư tịch cổ, nơi truyền đạo lý Phật giáo và học chữ mẹ đẻ, học đạo lý làm người.
Phía trước sảnh của chánh điện vẽ một bức tranh trong tích đức Phật đang chuyển pháp luân lần đầu tiên cho năm anh em Kiều Trần Như. Bên trong chánh điện bài trí các đồ thờ và các tư thế của tượng Thích Ca Mâu Ni một cách trang nghiêm.
Trong cuộc sống hằng ngày, người dân Kà Ốt phải rèn luyện theo đạo pháp là: Thọ giới, bố thí và niệm. Đối với dân chúng là phải thọ đủ năm giới “không sát sinh, không trộm cắp, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu bia”. Đối với sư sãi những điều trên là bắt buộc, đồng thời phải tụng kinh mỗi ngày hai buổi, sau 12 giờ trưa thì không được thọ thực.
Mọi sinh hoạt của đồng bào người Khmer ấp Kà Ốt luôn gắn liền với chùa chiền.
Chùa là nơi diễn ra các hoạt động văn nghệ và các trò chơi dân gian. Các lễ hội dân gian theo truyền thống cổ xưa của đồng bào dân tộc Khmer ở ấp Kà Ốt vô cùng đặc sắc như: Lễ vào năm mới ( Chol Chnăm Thmây), Lễ cúng ông bà (Lễ Sen Dolta), Lễ cúng trăng (Ok om bok)…
Nếu như người Khmer ở vùng biên giới Châu Thành tự hào với nghề nấu đường truyền thống, người Khmer Hoà Hiệp với nghề tạc tượng, người Khmer Bàu Ếch với điệu Chhay-dăm độc đáo… thì người Kà Ốt tự hào với việc lưu giữ nhiều giá trị văn hoá cổ truyền.
Bạn Thanh Ngân, đến từ TPHCM, chia sẻ có đến Kà Ốt mới thấy bà con ở đây sống rất hiền lành thuần hậu, thân thiệt, hiếu khách. Cảnh vật ở Kà Ốt nên thơ hữu tình. Đặc biệt nhất là Kà Ốt mang đậm bản sắc văn hóa Khmer, dù cho chuyến đi có nhiều khó khăn như bất đồng về ngôn ngữ nhưng với mình là ký ức không thể nào quên.
Nếu là một lữ khách mê du lịch văn hóa tâm linh, thì Kà Ốt chính là một điểm đến không thể bỏ qua trong hành trình du lịch khám phá của mình.
Khánh Minh
