(SGTT) – Khi đờn ca tài tử “đúng điệu” đồng hành với du lịch, nhất là tại đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), di sản này sẽ giúp bảo tồn giá trị văn hóa và tạo thêm sức hút khác biệt cho vùng đất này. Để được như vậy, còn nhiều việc phải làm.
Đó là ý kiến được nhấn mạnh tại buổi giao lưu ra mắt sách “Đờn ca tài tử trong không gian du lịch” của soạn giả Nhâm Hùng tại nhà sách Phương Nam Cần Thơ vào sáng ngày 4-10-2025.
- Một ngày đạp xe thăm ruộng muối, nghe đờn ca tài tử ở Thiềng Liềng
- Bạc Liêu: Bảo tồn nghệ thuật Đờn ca tài tử gắn với phát triển du lịch
Theo ông Trần Hữu Hiệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch ĐBSCL, đờn ca tài tử không chỉ là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại mà còn là “hồn cốt” của vùng đất phương Nam. Việc gắn kết loại hình nghệ thuật này với du lịch vừa góp phần bảo tồn, vừa tạo sức hút và sự khác biệt cho du lịch ĐBSCL.
Ông dẫn chứng, các mô hình du lịch cộng đồng ở Cồn Sơn (Cần Thơ), Trà Sư (An Giang) hay không gian văn hóa tại Bạc Liêu – quê hương bản Dạ cổ hoài lang – đã chứng minh rằng gắn kết văn hóa với du lịch mang lại hiệu quả kép, khi thu hút du khách, tăng thu nhập cho cộng đồng và nuôi dưỡng niềm tự hào di sản.
Nhận xét về cuốn Đờn ca tài tử trong không gian du lịch của soạn giả Nhâm Hùng, ông Hiệp cho rằng đây là "sự gợi mở con đường, nguồn tài liệu quý cho những người làm văn hóa và du lịch, góp phần khai thác và lan tỏa giá trị đờn ca tài tử trong hành trình phát triển du lịch bền vững".
Ông Trần Việt Phường, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, cho rằng từ buổi đầu mở đất phương Nam, đờn ca tài tử đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu và dần khẳng định là nét văn hóa đặc trưng của vùng đất này. Sau khi được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (2013), loại hình nghệ thuật này càng thêm sức sống, hiện diện tại nhiều khu, điểm du lịch, từ du thuyền, chợ nổi đến nhà hàng.
Tuy vậy, theo ông Phường, để đờn ca tài tử đứng vững trong không gian du lịch, cần liên tục đổi mới, sáng tạo và đa dạng hóa nhằm đáp ứng thị hiếu du khách. Trong bối cảnh không gian du lịch ngày càng mở rộng cùng việc sáp nhập đơn vị hành chính, ông đánh giá cuốn “Đờn ca tài tử trong không gian du lịch” sẽ là nguồn tư liệu hữu ích cho nhà quản lý, hướng dẫn viên và nghệ nhân trong việc xây dựng những chương trình biểu diễn hấp dẫn, phục vụ tốt du khách và công chúng.
Ông Phan Đình Huê, Giám đốc Công ty Du lịch Vòng tròn Việt, nói đờn ca tài tử cần được trình diễn một cách chuyên nghiệp, đúng điệu và trở thành sản phẩm du lịch. Chỉ khi nghệ nhân có thu nhập từ biểu diễn thì loại hình nghệ thuật này mới được bảo tồn.
“Tại khách sạn Victoria Cần Thơ có dịch vụ du thuyền trên sông Hậu. Họ mời nghệ nhân đờn ca tài tử đến biểu diễn phục vụ du khách quốc tế, tạo nên không gian rất sang trọng. Du khách tham gia tour du thuyền này phải chi khoảng 6 triệu đồng cho một ngày đêm, trong đó giá trị mà đờn ca tài tử mang lại chiếm phần rất lớn. Đây chính là một gợi ý cho hướng phát triển của loại hình nghệ thuật này ở Đồng bằng sông Cửu Long trong tương lai”, ông Huê nói.
TS. Nguyễn Khánh Tùng, Phó bí thư chuyên trách Đảng ủy các cơ quan Đảng thành phố Cần Thơ, cho rằng soạn giả Nhâm Hùng đã tinh tế khi giới thiệu sách và gợi mở cho giải pháp bảo tồn phát huy đờn ca tài tử tại một nhà sách.
“Các tiết mục giới thiệu đờn cả tài tử tại nhà sách Phương Nam giúp người xem cảm nhận rõ hơn về văn hoá truyền thống. Không gian nhà sách Phương Nam cũng có thể là không gian nào đó tại khu du lịch, du thuyền, nhà vườn... nơi du khách cảm nhận đầy đủ và tinh tế về văn hoá Nam Bộ, trong đo có đờn ca tài tử", ông Tùng nhận xét.
Theo tác giả Nhâm Hùng, người gắn bó nhiều thập kỷ với phong trào đờn ca tài tử Nam Bộ, loại hình nghệ thuật này cần trở thành sản phẩm du lịch đặc trưng của ĐBSCL, tương tự như bài chòi hay quan họ Bắc Ninh. Tuy nhiên, hiện nay sự hiện diện của đờn ca tài tử trong hoạt động du lịch đang giảm mạnh, nhiều chương trình chỉ ca vọng cổ, trích đoạn cải lương hoặc pha tạp với tân nhạc.
Ông cho rằng nguyên nhân nằm ở việc thiếu đầu tư cả tài chính lẫn chuyên môn; chương trình chắp nối sơ sài, nội dung khô cứng, phong cách trình diễn đơn điệu, diễn viên phần lớn đã cao tuổi. Do đó, đờn ca tài tử cần được dàn dựng hài hòa giữa nghe và xem, giữa lời ca và điệu thức để khán giả dễ cảm thụ.
Qua nghiên cứu thực tiễn, ông Nhâm Hùng nhấn mạnh việc nâng cấp đờn ca tài tử từ “sản phẩm du lịch thô” thành “sản phẩm hoàn chỉnh”, mang đậm bản sắc văn hóa ĐBSCL là hết sức cần thiết. Ông tin rằng, nếu có sự quan tâm và đầu tư bài bản, nghệ thuật này sẽ trở thành sản phẩm du lịch chất lượng, sang trọng, hấp dẫn và xứng đáng với danh vị Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.
