Cao Ban -
Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân do Thủ tướng phê duyệt quy định thời gian đào tạo đại học sẽ được rút ngắn xuống còn 3-5 năm, thay vì 4-6 năm như hiện nay. Một số người trong ngành cho rằng, đây là điều cần thiết nhưng chưa khả thi trong thời điểm này.
Thay đổi phù hợp
Học sinh tốt nghiệp PTTH sau đó có thể mất 3 năm là tốt nghiệp đại học. Ảnh: Hồng Ngọc
Thời gian qua, tại các trường đại học, nhiều sinh viên cũng đã tốt nghiệp sau ba năm theo quy chế về đào tạo tín chỉ. Những sinh viên này cho rằng thời gian học rút ngắn sẽ giúp họ được tiếp cận với môi trường làm việc sớm hơn, và giảm bớt gánh nặng chi phí học tập. “Thời gian làm khóa luận tốt nghiệp ở trường tôi kéo dài một năm, trong khi có thể rút ngắn thời gian này, giúp sinh viên ra trường sớm, có nhiều cơ hội việc làm hơn”, Trần Tuyết Anh, sinh viên ngành kinh tế đối ngoại trường Đại học Ngoại thương cho hay.
Tương tự, Ngô Uyên Phương, sinh viên năm thứ 5 ngành Dược thú y trường Đại học Nông lâm TPHCM, cho rằng hiện chương trình học còn nặng tính lý thuyết. Nếu được thì nên cắt giảm phần kiến thức đại cương và những môn không cần thiết, dành nhiều thời gian cho sinh viên thực hành và chú trọng kiến thức chuyên ngành. Như vậy vừa rút ngắn thời gian học, vừa giúp sinh viên vững vàng hơn khi ra trường. “Một số bạn trong lớp tôi đã đi thực tập từ năm hai, tốt nghiệp sớm và có việc làm ổn định, trong khi đa phần sinh viên của khóa vẫn chưa tìm được việc làm”, Phương chia sẻ.
Trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị, GS.TS. Mai Hồng Quỳ, Hiệu trưởng trường Đại học Luật TPHCM, cho rằng việc rút ngắn thời gian đào tạo đại học là phù hợp với xu hướng quốc tế, giúp sinh viên có điều kiện tham gia thị trường lao động sớm. Hơn nữa, quy định cũng không áp đặt các trường phải dạy trong 3 hay 5 năm, mà có thể linh hoạt lựa chọn thời gian đào tạo phù hợp với nhu cầu nội hàm chương trình giảng dạy của mình.
“Xu hướng giáo dục thế giới là làm ngắn chương trình giảng dạy, không áp đặt thời gian đào tạo. Thời gian học càng kéo dài thì tính cạnh tranh của ngành học sẽ càng giảm đi”, bà Qùy nhận định.
Theo TS. Quỳ, trên thực tế có những ngành chỉ cần thời gian đào tạo ba năm. Để giảm thời gian đào tạo, có thể sắp tới các trường sẽ phải rà soát lại chương trình học, cắt giảm một số môn không cần thiết. “Các trường sẽ chủ động hơn, đa dạng hơn trong kế hoạch đào tạo, còn người học thì phải cân nhắc hơn, thông minh hơn với lựa chọn của mình”, bà Quỳ nói.
Trưởng phòng Đào tạo trường Đại học Mở TPHCM, PGS.TS. Nguyễn Minh Hà cũng ủng hộ sự thay đổi này vì cho rằng một số ngành của trường có thể giảm thời gian đào tạo. Ngoài ra, khung chương trình này giúp các trường chủ động hơn, không nhất thiết đào tạo đại học trong bốn năm nhưng cũng không bắt ép các trường phải hạ xuống ba năm.
[box] Theo khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, chương trình bậc đại học được rút ngắn thời gian đào tạo với mức tương đương 3-5 năm (so với thời gian 4-6 năm như hiện nay). Ngoài ra, chương trình cao đẳng được rút ngắn còn 2-3 năm (hiện tại được thiết kế theo chương trình 3 năm). Chương trình đào tạo trình độ thạc sĩ cũng được quy định thời gian đào tạo linh hoạt 1-2 năm. Riêng bậc tiến sĩ, thời gian đào tạo bắt buộc 3-4 năm, tùy theo yêu cầu của từng ngành và trình độ đầu vào của người học. Thời gian đào tạo giáo dục phổ thông không thay đổi so với hiện tại.[/box]
...nhưng khó thực hiện
Tuy ủng hộ khung chương trình này, nhưng TS. Hà lại băn khoăn về tính khả thi của nó. Ông Hà phân tích, với quy chế đào tạo tín chỉ hiện nay, rất ít sinh viên hoàn thành được 120 tín chỉ để có thể tốt nghiệp trong thời gian 3-3,5 năm. “Hiện mỗi năm trường chỉ có khoảng 10% sinh viên có học lực tốt, biết sắp xếp thời gian hợp lý, đăng ký học vượt mới được tốt nghiệp sớm”, ông Hà nói.
Do vậy, theo ông Hà, nếu rút ngắn thời gian đào tạo mà vẫn phải đảm bảo đủ tín chỉ tối thiểu thì sinh viên chắc chắn phải học nhiều hơn. Hiện sinh viên phải học 15-16 tín chỉ/học kỳ, nhưng để giảm thời gian xuống còn ba năm thì sinh viên có thể phải học lên tới 20 tín chỉ cho mỗi học kỳ. Hơn nữa, khi rút ngắn thời gian đào tạo thì cơ sở vật chất của nhà trường phải đảm bảo, đội ngũ giảng viên phải có chất lượng, phương pháp giảng dạy tiên tiến và các điều kiện khác như thư viện, trang thiết bị... cũng phải đáp ứng được yêu cầu
TS. Quỳ của trường Đại học Luật cho rằng, hiện tại nếu giảm thời gian đào tạo mà không cắt giảm môn học thì sinh viên sẽ không thể sắp xếp tham gia các hoạt động ngoại khóa, học kỹ năng mềm, thực hành. “Ở nhiều nước, đào tạo ngành luật chỉ qua văn bằng hai, sinh viên đã có sẵn kiến thức nền nên thời gian đào tạo ngắn. Tại Việt Nam, nếu cắt giảm các môn học thì sinh viên sẽ không đủ hiểu biết kiến thức chung, còn nếu giữ nguyên đủ tín chỉ thì sinh viên phải học quá nhiều mà không có thời gian thực hành bên ngoài”, bà Quỳ băn khoăn.
Bà đề xuất các trường nên rà soát lại, phân bổ và xây dựng mới chương trình đào tạo cho phù hợp với nhu cầu thị trường và xu hướng thế giới. Sau đó có thể cắt giảm những môn không cần thiết cho từng ngành học. Đối với những ngành đặc thù, có yêu cầu thời gian đào tạo dài thì vẫn có thể giữ nguyên.
Thế nhưng, cắt giảm chương trình học ở đâu cũng là câu hỏi không nhỏ đối với những người làm giáo dục. Hiệu trưởng một trường đại học tại TPHCM cho rằng, chương trình đào tạo đại học của Việt Nam có chương trình đại cương, các chương trình về chính trị học-triết học, giáo dục thể chất, quốc phòng chiếm thời gian gần một năm. Trong khi, các trường không được can thiệp đối với những môn học này nên việc cắt giảm chương trình đào tạo sẽ khó khả thi.
Vị này cho hay, nếu cắt giảm thời gian đào tạo thì phải đổi mới toàn bộ chương trình, sắp xếp lại các môn lý luận, mạnh dạn cắt bỏ những môn học không cần thiết với ngành học. Còn nếu vẫn áp dụng khung chương trình hiện nay mà buộc phải rút ngắn thời gian đào tạo thì sinh viên sẽ không thể nắm bắt đủ kiến thức, không đủ khả năng gia nhập thị trường lao động.
Hiện một số trường đang lên phương án điều chỉnh lại chương trình học và dự kiến một số ngành có thể rút ngắn xuống 3 năm đào tạo. Riêng một số ngành đặc thù sẽ giữ nguyên chương trình là 4-5 năm như hiện nay.
