Hiện nay, thị trường dược của Việt Nam ngoài việc xuất hiện nhiều chuỗi nhà thuốc lớn còn xuất hiện các chuỗi nhà thuốc trực tuyến, nhà thuốc thông minh. Theo đó, thuốc sẽ được giao đến từng ngõ ngách theo yêu cầu người tiêu dùng.
Mở rộng chuỗi nhà thuốc ảo lẫn thật
Từ đầu năm 2018 đến nay, một số chuỗi nhà thuốc tiếp tục được thành lập và mở rộng, trong đó có chuỗi nhà thuốc ảo của Công ty CP Dược phẩm Ku.Dos tại TPHCM, với hệ thống 10 nhà thuốc. Khách hàng có thể mua thuốc theo đơn hoặc mua trực tuyến các sản phẩm chăm sóc sức khoẻ, sắc đẹp trong danh sách hệ thống các nhà thuốc của Ku.Dos và thanh toán bằng cách sử dụng ví điện tử MoMo, miễn phí giao dịch.
Ngoài ra, Công ty TNHH TM & DV Toàn Diện Tiên Phong là công ty đại diện tại Việt Nam của Tập đoàn Pharos Indonesia với thương hiệu chăm sóc sức khỏe Century Healthcare. Century Healthcare hiện có 13 cửa hàng tại các trung tâm thương mại như Sài Gòn Center, Bitexco... và 11 nhà thuốc tại các quận. Trong vòng ba năm tới, số lượng các cửa hàng Centery HealthCare dự kiến sẽ đạt 200 cửa hàng.
Ngày 10/11/2018, Vinfa (thuộc VinGroup) đã khai trương 11 nhà thuốc đặt trong 11 cửa hàng Vinmart tại Hà Nội. Vinfa chọn vị trí hầu hết trong khu dân cư khu đô thị mới, tầng trệt các chung cư cao cấp. Theo các chuyên gia về marketing dược phẩm, các nhà thuốc chuỗi Vinfa sẽ phát triển nhanh.
Trước đó, các chuỗi cửa hàng lớn được hình thành và phát triển như Pharmacity đã đạt mốc 100 nhà thuốc tây ở TPHCM và có mục tiêu đến cuối năm 2020 sẽ đạt 500 nhà thuốc bán lẻ dược phẩm, thực phẩm chức năng và nhiều loại sản phẩm khác. Bên cạnh đó, các chuỗi nhà thuốc Phano đạt 60 cửa hàng, Medicare là 59, Guardian là 49, Eco có chín cửa hàng, Vistar 20 nhà thuốc, Mỹ Châu tám nhà thuốc, Sapharco 18 nhà thuốc… Cuối năm 2017, Công ty cổ phần Bán lẻ Kỹ thuật số FPT mua chuỗi nhà thuốc Long Châu và sau đó đã mở thêm 11 hiệu thuốc, nâng tổng số hiệu thuốc lên 15.
FPT kỳ vọng Long Châu có thể chiếm 30% thị phần toàn thị trường, tức doanh thu 10.000 tỉ đồng và đóng góp 40% tỷ trọng doanh thu của FPT. Điều này đòi hỏi Long Châu phải thành công trong việc mở rộng ra nhiều khu vực mà cụ thể là tham vọng mở 400 nhà thuốc vào năm 2021.
Cạnh tranh không đơn giản
Trước đó, cuối năm 2017, Thế giới Di động chính thức lấn sân mảng dược bằng việc mua lại chuỗi nhà thuốc Phúc An Khang - hiện được đổi tên An Khang. Tính đến hết tháng 6-2018, Thế giới Di động đã ghi nhận khoản lỗ 734 triệu đồng tương ứng với sở hữu tại An Khang từ sau ngày đầu tư.
Từ đó, nhìn rộng ra thì mô hình chuỗi nhà thuốc hiện nay thực sự không hề đơn giản với nhiều nhà đầu tư tay ngang và các chuyên gia dược dự báo trong thời gian tới sẽ còn gặp nhiều khó khăn khi chi tiêu y tế của Việt Nam đang được tài trợ từ bảo hiểm y tế của chính phủ, tư nhân và tự chi trả. Việc các nhà đầu tư tìm được các địa điểm phù hợp để nhân rộng thành công của các cửa hàng thuốc đầu tiên là không dễ dàng.
Theo Hãng nghiên cứu thị trường Business Monitor International (BMI), quy mô thị trường dược phẩm Việt Nam có giá trị 5,3 tỉ đô la Mỹ. Tuy nhiên, kênh bệnh viện chiếm tới 70% thị phần, chỉ 30% còn lại là dành cho các nhà thuốc bán lẻ, tương đương 1,6 tỉ đô la Mỹ, trong khi cả nước có khoảng 57.000 nhà thuốc và quầy thuốc.
Một chuyên gia dược tại TPHCM nhận định, thực tế, mật độ nhà thuốc tại Việt Nam nằm trong tốp các nước có mật độ nhà thuốc cao nhất trên thế giới, trong khi mật độ dược sĩ/người dân lại thuộc nhóm thấp nhất. Điều này lý giải vì sao chất lượng tư vấn ở các cửa hàng thuốc nhỏ lẻ tại Việt Nam không cao. Đây cũng là nguyên nhân khiến việc mở rộng của các chuỗi nhà thuốc gặp khó khăn bởi theo quy định, mỗi nhà thuốc cần có một dược sĩ có bằng đại học trở lên và việc tuyển dụng cũng khá khó khăn.
Mặc dù các chuỗi nhà thuốc đã được mở rộng theo hướng tiện nghi cho người dân như: những mô hình tích hợp bán lẻ, trạm bán xăng dầu, hay ở các siêu thị… nhưng sẽ không nhận được sự tin tưởng của người tiêu dùng bằng các cửa hàng tân dược truyền thống, chỉ đơn thuần bán thuốc tây. Tâm lý người tiêu dùng vẫn tin tưởng những cửa hàng thuốc quy mô lớn chỉ chuyên bán thuốc, nơi chỉ có thuốc trưng bày với đủ các chủng loại.
Nhà thuốc truyền thống nhỏ lẻ vẫn có sức cạnh tranhĐặc biệt, hiện nay các nhà thuốc truyền thống nhỏ lẻ ngày càng mọc nhiều hơn ở trong từng ngõ ngách gần nhà dân, nhà thuốc truyền thống vẫn có sức cạnh tranh nhất định. Tuy nhiên, nếu các nhà thuốc chuỗi hiện đại ra đời cạnh tranh bằng vị trí, giá bán, dịch vụ và tư vấn bán hàng, tuyển dụng đào tạo được nhân viên tư vấn và bán thuốc giỏi, xây dựng được nhiều mối quan hệ với các nhà cung cấp và khách hàng để đảm bảo nguồn dược phẩm chất lượng… thì sẽ dần thu hẹp lại các nhà thuốc truyền thống. Lúc ấy, các nhà thuốc truyền thống sẽ có nhiều nhà thuốc chấp nhận mua bán, sáp nhập (M&A) hoặc giải thể.
Bình An
