Trong thời gian gần đây, nhiều hộ nông dân đã tham gia làm du lịch nông nghiệp nhưng để mô hình này phát triển cần những người biết kể những câu chuyện hấp dẫn.
Thu phí, khách vẫn tăng
Kể từ khi mở Nông trại Tam Nông (quận 12, TPHCM) theo hướng kết hợp du lịch, vợ chồng anh Nguyễn Văn Bắc đã bận rộn hơn, đặc biệt là dịp cuối tuần. Cũng nhờ đi theo hướng trang trại kết hợp du lịch, anh đã giải quyết được bài toán đầu ra cho sản phẩm, vốn là một trong những thách thức của nhiều người làm nông nghiệp theo hướng sạch, an toàn hiện nay. Để quảng bá điểm đến này, anh Bắc cho khách tham quan miễn phí trong năm đầu tiên. Đến năm thứ hai, anh thu phí tham quan 30.000 đồng/khách để lấy tiền tái đầu tư cho trang trại. Dù ban đầu có những nỗi lo lắng là việc thu phí sẽ ảnh hưởng đến lượng khách nhưng thực tế lượng khách đến không hề giảm mà có xu hướng tăng. Điều này cho thấy nếu nông trại có những hoạt động thiết thực, đáp ứng đúng nhu cầu khách hàng thì việc khách trả tiền để mua những trải nghiệm là hoàn toàn khả thi.
Trang trại của anh Bắc thu hút được nhiều khách là nhờ kinh nghiệm trong ngành nông nghiệp và nỗ lực của anh trong việc hướng trang trại sản xuất theo mô hình sản phẩm nông nghiệp sạch, an toàn. Khách tham quan không chỉ được trải nghiệm những công việc hằng ngày của nhà nông mà còn có cơ hội tìm hiểu các mô hình sản xuất nông nghiệp như ruộng lúa, bờ hoa, chăn nuôi không mùi. Khách đến trang trại để học cách chăn thả động vật, trồng ổi xen lẫn cây bưởi để mùi của cây này là “thuốc trừ sâu sinh học” cho cây trồng bên cạnh, xử lý bèo lục bình bằng vi sinh để làm phân bón hữu cơ, trồng rau sử dụng thảo dược xua đuổi côn trùng. Nhiều trường học đã chọn Nông trại Tam Nông làm địa điểm cho những tiết học ngoài trời mà ở đó các em học sinh được học phương thức trồng trọt, chăn nuôi an toàn...
Nông trại Tam Nông cũng bán được một lượng lớn sản phẩm cho bậc phụ huynh. Nhờ vậy, anh Bắc không phải lo lắng đi tiếp thị, xây dựng kênh phối để bán hàng vì khách hàng đã tự tìm đến mỗi ngày, và việc truyền miệng giữa các khách hàng cũng giúp số lượng khách hàng của nông trại ngày càng tăng.
Tại Việt Nam, mô hình nông nghiệp kết hợp du lịch như cách Nông trại Tam Nông đang làm còn khá mới nhưng mô hình này đã phát triển ở nhiều nước. Anh Bắc mạnh dạn áp dụng mô hình này sau chuyến đi tham quan thực tế một trang trại nông nghiệp ở Mỹ mấy năm trước. “Tôi thấy mô hình hay nên sẵn có một héc ta đất vườn, tôi mạnh dạn đầu tư theo hướng này”, anh Bắc chia sẻ.
Cần những người kể chuyện
Việc cho du khách trải nghiệm nghề nông cũng được một số công ty du lịch đưa vào các chương trình tham quan thời gian gần đây.
Anh Nguyễn Trung Thành, Trưởng phòng Marketing Công ty TNHH Du lịch Lửa Việt, một người thường tìm kiếm, liên lạc với các trang trại, hợp tác xã nông nghiệp để lên các chương trình du lịch trải nghiệm này, cho biết để tăng tính hấp dẫn với khách hàng, công ty luôn phải tìm kiếm những ý tưởng du lịch mới, trong đó, du lịch trải nghiệm nông nghiệp là một trong những ý tưởng đã được công ty hiện thực hoá.
Anh Thành nói anh đã “cày nát” khu vực TPHCM và những tỉnh lân cận để tìm kiếm các trang trại, hợp tác xã có thể đưa khách đến tham quan cho những tour ngắn ngày. Tuy vậy, dù đã làm đối tác của một loạt những trang trại, hợp tác xã nhưng không phải lúc nào khách có nhu cầu là anh Thành cũng có thể dẫn họ đến tham quan những trang trại này được. Anh dẫn chứng, gần đây nhất, có một đoàn khách muốn tham quan một hợp tác xã nông nghiệp để tìm hiểu quy trình sản xuất, thu hoạch của nông dân nhưng khi liên hệ, phía hợp tác xã báo là đã qua vụ thu hoạch. Đây chính là một trong những hạn chế của du lịch nông nghiệp, tức là khi có khách tham quan thì đã qua vụ mùa, còn khi vào chính vụ, các công ty du lịch lại chưa thể bán tour cho khách có nhu cầu.
Một khó khăn khác khiến các công ty du lịch vẫn chưa mặn mà là đa phần nhà nông chưa có kinh nghiệm trong việc làm dịch vụ, mọi khâu đang “khoán trắng” cho các công ty du lịch. Anh Thành cho biết, khách đến tham quan thường đặt những câu hỏi mang tính “chuyên môn về nông nghiệp” nhưng nhiều hướng dẫn viên không thể trả lời do không được đào tạo, còn nông dân có kiến thức về nông nghiệp nhưng lại không thể diễn giải một cách ngắn gọn, súc tích cho khách hiểu.
Thực tế cho thấy, du khách thích được nghe những câu chuyện về điểm đến. Câu chuyện càng thú vị, du khách càng thích thú để làm món quà tinh thần mang về sau chuyến đi. Nhưng đa phần, trong các tour du lịch nông nghiệp, các bên liên quan vẫn chưa thỏa mãn được điều này. Nhận ra hạn chế này, các công ty du lịch chỉ có thể đưa khách đến tham quan trang trại vài tiếng rồi đi qua điểm khác. “Điều này khiến nông dân gần như không thu được những lợi ích đáng kể nào nên nhiều nông dân, hợp tác xã không mặn mà với việc phát triển du lịch nông nghiệp”, anh Thành nói.
Du lịch nông nghiệp rất tiềm năng nhưng hiện đang thiếu những người kể chuyện hấp dẫn. Để mô hình này phát triển, nông dân có thể tạo thêm giá trị gia tăng từ trang trại của mình cần những người vừa có kiến thức nông nghiệp vừa có đầu óc kinh doanh để tạo ra những câu chuyện hay.
Ngọc Hùng
