(SGTT) - Những bữa cỗ Tết thịnh soạn chứa quá nhiều chất đạm, cộng với việc uống rượu bia triền miên làm gia tăng đột ngột nồng độ axit uric trong máu và là điều kiện tốt để bệnh gút xuất hiện, thậm chí ngay cả khi bệnh nhân đang dùng các thuốc điều trị bệnh.
- ‘Tết ráng’, ‘Tết nướng’
- Những bí quyết giúp tỉnh táo mà không cần đến cà phê
- Nhân viên y tế cơ sở chịu áp lực công việc khổng lồ, TPHCM cần làm gì để giữ người?
Tết có thời gian nghỉ ngơi khá dài, là dịp tốt để mọi người được sum vầy vui vẻ, thư giãn bên gia đình, bà con họ hàng, bạn bè và thưởng thức những món ăn ngon và các đặc sản cổ truyền ngày Tết.
Tuy nhiên, với những người mắc bệnh gút hoặc hoặc lâu nay có sẵn tăng axit uric trong máu, có thể có nguy cơ “mất vui” giữa chừng vì các cơn viêm khớp do bệnh gút mới xuất hiện hoặc bị tái diễn một cách dữ dội ngay trong hoặc sau những ngày nghỉ Tết nếu như không có các biện pháp phòng ngừa và điều trị thích hợp.
Chủ quan với bệnh gút trong dịp Tết
Bệnh viện Chợ Rẫy vừa cho biết, trường hợp anh Trần Văn D. (37 tuổi, ngụ tại huyện Bình Chánh, TPHCM), được người nhà cõng vào phòng khám để bác sĩ khám vì sưng đau ngón chân cái và khớp cổ chân đã bốn ngày nay.
Anh D. kể, Tết vừa rồi anh ăn Tết như bình thường, hầu như ngày nào cũng có nhậu và uống nhiều rượu bia. Đến sáng sớm ngày mùng 5 Tết, tự nhiên anh thấy đau, sưng ngón chân cái bên phải. Hai ngày sau đó, anh bắt đầu sưng đau thêm ngón chân cái và cổ chân bên trái; khớp đau dữ dội khiến anh không thể tự đi lại được.
Thậm chí, khi khám bệnh, bệnh nhân này còn không dám để tay bác sĩ chạm vô khớp vị sợ đau. Khai thác bệnh sử, anh D. cho biết khoảng một năm trước, anh đã có đợt đau sưng khớp tương tự. Anh D. điều trị sau một tuần thì hết triệu chứng, cứ nghĩ bệnh đã khỏi bệnh nên không điều trị gì thêm.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh gút
Theo PGS.TS.BS. Nguyễn Đình Khoa, Trưởng khoa Nội Cơ Xương Khớp, Bệnh viện Chợ Rẫy, hằng năm, sau mỗi kỳ nghỉ Tết dài, đơn vị này thường tiếp nhận khá nhiều bệnh nhân gút đến khám tại phòng khám hoặc phải nhập viện điều trị.
Trong đó có những bệnh nhân bị bệnh lần đầu nhưng không ít bệnh nhân đã có bệnh gút từ trước và bị đợt cấp tái diễn trong hoặc ngay sau kỳ nghỉ Tết.
Gút là một bệnh do rối loạn chuyển hóa chất purine trong cơ thể, dẫn đến lắng đọng các tinh thể muối urate ở khớp và một số cơ quan khác, gây ra những đợt sưng đau khớp tái diễn.
Những cơn viêm khớp gút ban đầu hay gặp ở ngón chân cái, cổ chân hay khớp gối thường rất khủng khiếp, gây đau đớn chẳng khác nào bị dao đâm chọc vào khớp và nhiều khi đến thật bất ngờ, thậm chí ngay trong hoặc sau một bữa tiệc thịnh soạn hay đang trong một giấc ngủ ngon về ban đêm.
Nếu không được chữa trị một cách hợp lý, những cơn viêm khớp này có xu hướng tái đi, tái lại và thường sẽ tiến triển đến viêm đa khớp mạn tính, nổi các nốt cục (được gọi là tophi) ở nhiều nơi và có thể gây sỏi thận, suy thận và những biến chứng khác. Mặc dù bệnh hay gặp nhất ở nam giới, tuổi trung niên trở lên nhưng nam giới trẻ tuổi và phụ nữ (thường ở độ tuổi sau mãn kinh) cũng có thể bị bệnh.
Một khi được chẩn đoán bệnh gút, người bệnh cần có chế độ điều trị hợp lý, kết hợp giữa việc thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt và sử dụng một số thuốc đặc trị bệnh gút một cách thường xuyên và lâu dài, ngay cả khi không có triệu chứng.
Việc điều trị bệnh gút bao gồm hai vấn đề chính là khống chế và dự phòng các đợt viêm khớp (bằng các thuốc kháng viêm) và hạ thấp nồng độ axit uric trong máu (thông qua điều chỉnh chế độ ăn uống và sử dụng các thuốc hạ axit uric máu).
Các biện pháp điều trị cụ thể sẽ do bác sĩ chỉ định tùy vào giai đoạn và tình trạng cũng như cơ địa của người bệnh.
Đừng viện cớ Tết để có thể ăn uống “thả phanh”
Trước tiên, bệnh nhân cần tiếp tục duy trì các thuốc điều trị đã được bác sĩ kê toa; đừng vì vui Tết mà bỏ thuốc luôn hoặc uống thuốc thất thường.
Việc ngưng thuốc đột ngột dù vào bất cứ thời điểm nào đều có nguy cơ làm cho bệnh bùng phát. Trước mỗi dịp Tết, người bệnh nên đi tái khám bác sĩ. Trường hợp cần thiết sẽ cho xét nghiệm kiểm tra nồng độ axit uric máu, chức năng gan thận để thầy thuốc đánh giá và điều chỉnh thuốc nếu cần.
Người bị bệnh gút và kể cả những người có tăng axit uric máu đơn thuần cần phải chú ý tới việc ăn uống của mình, đặc biệt vào những dịp đặc biệt như lễ Tết. Đừng nên viện cớ là dịp Tết để có thể ăn uống "thả phanh” một chút với gia đình, bạn bè cho vui vẻ.
Những bữa cỗ Tết thịnh soạn, chứa quá nhiều chất đạm, cộng với việc uống rượu bia triền miên trong những ngày Tết sẽ làm gia tăng đột ngột nồng độ axit uric trong máu và là điều kiện tốt để bệnh gút xuất hiện, thậm chí ngay cả khi bệnh nhân đang dùng các thuốc điều trị bệnh.
Vì vậy, cũng giống như ngày thường, trong những ngày Tết, mọi người hạn chế ăn nhiều các thực phẩm quá giàu chất đạm như các loại thịt đỏ (thịt bò, cừu, dê, thịt thú rừng…), các loài hải sản nhuyễn thể (tôm, cua, sò, một số loại cá như cá trích, cá đối, cá mòi…), nấm, đậu, rau mầm; tránh tuyệt đối việc ăn các thực phẩm là phủ tạng động vật như lòng heo, tiết canh, hột gà lộn, hột vịt lộn; hạn chế tối đa việc uống rượu bia và các loại đồ uống ngọt như nước siro, nước ngọt có gas…
Tất nhiên, nếu thấy cần thiết phải “cụng ly” để chúc mừng năm mới cùng gia đình, bè bạn cũng như cảm thấy được hưởng hương vị Tết một cách trọn vẹn hơn, việc nhâm nhi một chút xíu rượu vang cũng có thể chấp nhận được.
Người bị bệnh gút cũng cần nhớ phải duy trì việc uống đầy đủ nước hàng ngày; tăng cường ăn rau xanh và các loại trái cây tươi, đặc biệt là các loại rau quả giàu vitamin C và có thể uống sữa, ăn sữa chua bình thường; đồng thời tiếp tục duy trì kiểm soát bữa ăn của mình một cách hợp lý để không bị tăng cân sau mấy ngày Tết nếu bạn đang bị thừa cân.
Cách xử trí khi cơn viêm khớp gút tái phát
Nếu khớp sưng đau nhiều, tốt nhất người bệnh nên đi khám bệnh càng sớm càng tốt hoặc nếu có thể liên hệ với bác sĩ lâu nay vẫn khám và điều trị cho mình để có tư vấn và biện pháp điều trị phù hợp kịp thời.
Với các đợt viêm khớp cấp do bệnh gút gây ra, người bệnh nên được điều trị sớm thì hiệu quả điều trị càng cao và thời gian hết sưng đau khớp càng rút ngắn.
Trong thời gian chờ đợi đi khám bệnh, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau để tạm thời giúp giảm cơn đau khớp:
- Người bệnh tiếp tục dùng các thuốc điều trị gút đã được bác sĩ chuyên khoa kê trước đó nếu lâu nay vẫn đang dùng. Trong trường hợp chưa có thuốc gì mà khớp đau nhiều và chưa thể đi bệnh viện, có thể mua dùng tạm một loại thuốc kháng viêm không chứa steroid loại bán không cần kê toa với liều khuyến cáo ghi trên nhãn thuốc, tất nhiên nếu không có vấn đề gì đặc biệt về dạ dày, bệnh thận hay bệnh tim mạch. Việc dùng bất kỳ thuốc gì cũng nên theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Để cho khớp viêm được nghỉ ngơi bằng cách nằm nghỉ tại giường, hạn chế tối đa cử động khớp, tránh đi lại tỳ đè lên khớp đau; tháo bỏ giầy dép, mặc quần áo rộng để tránh quần áo cọ xát vào khớp đau.
- Khi nằm, nên kê cao khớp viêm cao hơn một chút so với mặt giường, ví dụ như kê chân đau lên trên một cái gối.
- Chườm lạnh bằng cách dùng đá lạnh đã được bọc trong khăn vải chườm nhẹ hoặc đắp lên quanh khớp bị sưng đau khoảng 20-30 phút mỗi lần, vài lần mỗi ngày khi khớp vẫn còn đang sưng đau tấy đỏ nhiều.
- Bệnh nhân nên uống nhiều nước, kiêng tuyệt đối rượu bia và tuân thủ chế độ ăn uống như đã trình bày ở trên.
- Khi cơn viêm khớp ổn, tiếp tục duy trì việc điều trị bệnh gút theo chỉ định và hướng dẫn của thầy thuốc chuyên khoa.
Minh Thảo
