Sau Gérard Debreu năm 1983 và Maurice Allais năm 1988, Jean Tirole là người Pháp thứ ba nhận được giải thưởng Nobel kinh tế danh giá. Ông được vinh danh với nghiên cứu “Phân tích sức mạnh thị trường và sự điều tiết”.
Nobel kinh tế năm nay đã được trao cho Jean Tirole, một nhà nghiên cứu người Pháp làm việc tại trường Đại học Toulouse. Ông nhận giải nhờ nghiên cứu “Phân tích sức mạnh thị trường và sự điều tiết”, Hội đồng trao giải Nobel cho biết.
Trước khi đoạt giải, ông nằm trong nhóm các nhà kinh tế lọt vào mắt xanh của Hội đồng trao giải Nobel, vì những nghiên cứu liên quan đến kinh tế công nghiệp như chức năng thị trường và hành xử của doanh nghiệp trong lĩnh vực này, hệ thống ngân hàng, kinh tế quốc tế… Và những nghiên cứu đó đã sử dụng công cụ lý thuyết trò chơi và lý thuyết thông tin.
“Jean Tirole là một trong những nhà kinh tế có ảnh hưởng nhất trong thời đại chúng ta. Ông là tác giả của những đóng góp quan trọng về mặt lý thuyết trong nhiều lĩnh vực, nhưng đặc biệt là vì đã làm sáng tỏ cách thức để hiểu và điều tiết những lĩnh vực mà trong đó có một số công ty hùng mạnh hoạt động”, Viện Hàn lâm Khoa học hoàng gia Thụy Điển cho biết.
“Cách thức điều tiết tốt nhất hay chính sách về cạnh tranh phải thực sự phù hợp với những điều kiện đặc biệt của từng ngành. Trong một loạt bài báo và sách, Jean Tirole đã giới thiệu khuôn khổ chung để hoạch định những chính sách này và ông đã áp dụng nó trong một số ngành cụ thể, từ viễn thông cho đến ngân hàng. Dựa trên những nghiên cứu mới đó, chính phủ các nước có thể khuyến khích doanh nghiệp hùng mạnh hoạt động đạt năng suất cao hơn và cùng lúc, ngăn cản chúng gây thiệt hại cho đối thủ cạnh tranh và người tiêu dùng”, Viện Hàn lâm cho biết thêm.
Sinh ra tại Troyes (Pháp), cha là bác sĩ và mẹ là giáo viên văn học, lúc đầu Tirole theo học toán tại trường Đại học Bách khoa, sau đó mới chuyển sang học thêm kinh tế lúc 21 tuổi. Tốt nghiệp kỹ sư cầu đường nhưng sau đó ông lại chọn học tiến sĩ kinh tế ở Mỹ, tại Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Ông quay về Pháp và đến Toulouse vào năm 1991 và là một trong những người sáng lập Học viện Kinh tế Công nghiệp – cái nôi của trường Kinh tế Toulouse. Tirole nhận huy chương vàng của Hội đồng Nghiên cứu khoa học quốc gia Pháp (CNRS) vào năm 2007. Trước ông chỉ có một nhà kinh tế là Maurice Allais nhận được huy chương này.
Stéphane Le Foll, người phát ngôn của Chính phủ Pháp, đã ca ngợi việc Tirole đoạt giải Nobel kinh tế, xem đây là sự thừa nhận cho tư duy kinh tế đặc biệt kiểu Pháp trong thế giới hiện đại. Ông nói: “Giải Nobel này đánh dấu cho một trường phái Pháp về vấn đề điều tiết kinh tế”. Và nhận xét thêm rằng, nếu Viện Hàn lâm đã lựa chọn trao giải cho trường phái Pháp, thì đó là vì nó cũng phù hợp với những suy nghĩ cần thiết phải có do khủng hoảng kinh tế. Và rằng nền kinh tế cần được điều tiết, cần có những yếu tố đem lại sự ổn định và sự an tâm. Đó là một nền kinh tế được điều hành chứ không chỉ chạy theo các vận động của cơ chế thị trường.
Tirole sẽ nhận được 1,1 triệu đô la Mỹ. Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2008 giải Nobel kinh tế được trao chỉ cho một nhà kinh tế. Năm ngoái, ba nhà kinh tế người Mỹ – Eugene Fama, Lars Peter Hansen và Robert Shiller – đã nhận được giải thưởng này nhờ những giả thiết đối lập giải thích sự vận động của các thị trường tài chính. Fama và Hansen nghiên cứu về tính hợp lý của các tác nhân thị trường, còn Shiller thì nghiên cứu về các yếu tố tâm lý có thể phá vỡ những tác nhân đó.
Tirole cũng là người Pháp thứ hai nhận giải Nobel năm nay, sau Patrick Modiano với giải Nobel văn học.
Ngọc Trung
