Nghe theo lời dụ dỗ của nhiều sàn Forex, tiền ảo, chứng khoán phái sinh qua mạng Internet, hàng loạt cá nhân, gia đình đã lâm vào cảnh nợ nần chồng chất thậm chí phải đi trốn nợ, đánh mất một mùa Tết an lành.
- Vision Việt Nam có bán hàng đa cấp trái phép?
- Sinh viên trong vòng xoáy tiền ảo
- May, rủi với chơi “nhị phân”
Với những cam kết lợi nhuận khủng từ các sàn Forex các nhà đầu tư ở Việt Nam đua nhau nạp tiền vào giao dịch và ngay sau đó sập bẫy lừa đảo Forex, hay còn gọi là lừa đảo đa cấp 4.0. Thị trường Forex ở Việt Nam chưa được điều tiết bởi quy định hay luật pháp nào cụ thể nên người đầu tư sẽ hoàn toàn không được bảo vệ trước pháp luật.
Cả tin vào những lời dụ dỗ “đường mật”
Mặc dù chỉ mới xuất hiện trong thời gian ngắn gần đây song các sàn Forex, chứng khoán phái sinh, tiền ảo… có sự phát triển nhanh chóng tại Việt Nam. Thử tìm kiếm trên Google với từ khóa “Forex” hay “chứng khoán phái sinh”… sẽ có hàng ngàn kết quả liên quan đến các quảng cáo chào mời chơi Forex, chứng khoán phái sinh, tiền ảo.
Trên Facebook có hàng chục, hàng trăm nhóm (group) được lập ra để bàn về Forex, tiền ảo. Và tại đây có rất nhiều nhà môi giới liên tục chào mời, dụ dỗ người sử dụng mạng xã hội chơi Forex, tiền ảo.
Phóng viên đã thử liên hệ qua Zalo với một người môi giới Forex theo thông tin người này để lại trên một nhóm Facebook. Sau khi kết bạn, người môi giới ngay lập tức gởi cho chúng tôi hàng loạt tài liệu liên quan đến đầu tư Forex và đề nghị người chơi cần ủy thác mở một tài khoản ngân hàng, tiếp đến là tài khoản chơi ngoại hối tại sàn FX Trading Markets.
Số tiền tối thiểu người này yêu cầu chúng tôi nạp vào tài khoản của sàn là 1.000 đô la Mỹ (khoảng 23,5 triệu đồng), nhiệm vụ sau đó là của các chuyên gia.
Người môi giới cho biết người chơi chỉ cần ngồi không cũng có cũng đã có tiền vào túi hằng tháng và kết nạp (add) chúng tôi vào nhóm của anh trên Zalo. Theo cam kết của nhóm, các nhà đầu tư sẽ nhận được 0,8 tới 1% lợi nhuận trong một (1) ngày, tức là trong một (1) tháng nhà đầu tư sẽ có lợi nhuận 30%.
Người môi giới tư vấn nếu người chơi góp vốn 2.000 đô la thì được cộng thêm 75 điểm phần trăm lợi nhuận, góp vốn 3.000 đô la được thêm 85 điểm phần trăm lợi nhuận và ở mức 5.000 đô la được thêm 100 điểm phần trăm lợi nhuận và được bảo hiểm vốn, bao lời 3% vào ngày thứ Sáu hằng tuần, hằng ngày theo lệnh bên nhóm thì sẽ nhận được lợi nhuận khoản 1% trên ngày. Các thành viên của nhóm này giới thiệu là có đội ngũ chuyên gia tài chính giàu kinh nghiệm và xây dựng một cộng đồng gần 40.000 nhà đầu tư tham gia.
Bên cạnh những lời giới thiệu "màu hồng", chúng tôi nhận thấy trong nhóm này những nhà môi giới liên tục… “khoe của”. Nhóm này luôn tổ chức các buổi gặp gỡ (offline), các chuyến du lịch, các buổi tiệc hoành tráng rồi đăng lên Group nhằm thu hút sự chú ý. Rất nhiều người khi thấy những hình ảnh này đã tham gia và rủ thêm người quen của mình vào nhóm với niềm tin rằng mình cũng có thể giàu có như họ.
Forex là thị trường ngoại hối (còn được gọi là FX hoặc Forex), một thị trường phi tập trung toàn cầu để trao đổi các loại tiền tệ quốc gia với nhau. Do phạm vi kinh doanh, thương mại và tài chính trên toàn thế giới, thị trường ngoại hối có xu hướng trở thành thị trường tài sản lớn nhất và có tính thanh khoản cao nhất trên thế giới. Giao dịch ngoại hối là hợp pháp ở nhiều quốc gia, nhưng ngành công nghiệp này đầy rẫy những trò gian lận, lừa đảo và những kẻ xấu giăng bẫy các nhà đầu tư.
Mới đây nhất Công an TP Đà Nẵng cũng đã cảnh báo về việc xuất hiện một số cá nhân kêu gọi, lôi kéo người dân tham gia vào tổ chức Lion Group để đầu tư tài chính vào lĩnh vực ngoại hối thông qua sàn giao dịch điện tử Fx Trading Markets.
Công an TP Đà Nẵng thông tin, theo quy định pháp luật, chỉ có các tổ chức tín dụng và tổ chức khác được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chấp thuận bằng văn bản mới được hoạt động kinh doanh ngoại hối.
Thậm chí, một số người trong các nhóm này còn lợi dụng thông tin tình hình dịch bệnh đang có khả năng tái bùng phát trong nước, đưa ra các thông tin gây hoang mang, đánh vào tâm lý người lao động khi có khả năng bị thôi việc, thất nghiệp.
Từ đó dụ dỗ người chơi nên dùng số tiền tiết kiệm để đầu tư kiếm lời để không phải rơi vào tình trạng không việc làm lại không có nguồn thu. Rất nhiều người vì những thông tin này mà lao vào Forex như một con thiêu thân.
Hiện sàn Fx Trading Markets hay tổ chức Lion Group chưa được sự đồng ý của Ngân hàng Nhà nước nên các cá nhân đầu tư ngoại hối tại sàn này là không đúng quy định pháp luật. Các chuyên gia, cơ quan chức năng cho biết mô hình hoạt động, phát triển mạng lưới và cam kết lợi nhuận, trả thưởng như của tổ chức Lion Group có dấu hiệu của hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp.
Theo Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương), đến thời điểm hiện tại, cơ quan này chưa từng cấp giấy chứng nhận cho đơn vị, tổ chức nào có tên là Lion Group về đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
Trên thực tế, những khoản lợi nhuận, trả thưởng mà tổ chức Lion Group cam kết với các nhà đầu tư bản chất là lấy tiền người sau trả cho người trước. Cơ quan Công an cảnh báo, một khi không thu hút được nhà đầu tư mới, mạng lưới hoạt động của tổ chức Lion Group sẽ sụp đổ khi không đủ tiền để chi trả, nhà đầu tư sẽ mất toàn bộ số tiền. Người tham gia sẽ không được pháp luật bảo vệ và tiềm ẩn nguy cơ mất tiền và lộ, lọt dữ liệu cá nhân.
Trốn nợ, mất hết Tết
Ông T.T. Danh, một nhà đầu tư Forex tại TPHCM cho biết chơi Forex qua lời giới thiệu của một nhà môi giới trên Facebook. Người này sau khi kết bạn với ông Danh thì chat giới thiệu về đầu tư Forex, chứng khoán… và hứa hẹn sẽ nhanh chóng có lời chỉ sau vài ngày, sau vài tháng có thể sắm xe hơi.
"Tôi nghe theo người này với lại đang thất nghiệp do dịch bệnh, tình hình khó khăn nên cũng muốn kiếm tiền. Tôi đã đi vay người thân, bạn bè được khoảng gần 10.000 đô la để chơi Forex. Tôi đã làm theo hướng dẫn của người môi giới, thực hiện đánh lệnh cũng theo hướng dẫn của người này. Tuy nhiên chơi được khoảng nửa tháng thì bị cháy tài khoản. Giờ tôi đang ôm số nợ mấy trăm triệu đồng, Tết này tôi trốn về quê ở một thời gian, chứ không dám ở lại Sài Gòn vì sợ bị đòi nợ”, ông Danh kể lại.
Trường hợp như ông Danh không phải là cá biệt, có hàng trăm hàng ngàn người đang lâm vào cảnh nợ nần chồng chất do vay mượn tiền để chơi Forex, chứng khoán phái sinh, tiền ảo… Trong khi đó những kẻ môi giới vẫn ung dung hưởng hoa hồng dù các nạn nhân đều bị cháy tài khoản.
Tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước khẳng định chưa cấp phép bất kỳ sàn đầu tư chứng khoán Forex nào. Theo quy định của pháp luật hiện hành, chỉ các tổ chức tín dụng kinh doanh ngoại hối mới được phép mua bán và cung ứng các dịch vụ mua bán ngoại tệ, thực hiện những dịch vụ phái sinh trên thị trường trong nước và quốc tế…
Một chuyên gia công nghệ tài chính tại TPHCM cho biết bản thân giao dịch ngoại hối không bất hợp pháp, các ngân hàng, doanh nghiệp vẫn thường xuyên phải mua bán ngoại hối. Tuy nhiên, có những “sàn” Forex được lập ra để lừa đảo các nhà đầu tư nhẹ dạ. Một khi bị dụ tham gia “sàn”, người chơi sẽ giao dịch với một chương trình máy tính chứ không phải với con người. Không có ngân hàng nào tham gia, nhà môi giới của người chơi kiểm soát hoạt động của các sàn này. Sự chuyển động của biểu đồ giá cả ngoại hối được tạo ra bởi một công ty phần mềm để làm cho nó có vẻ giống với thị trường chứng khoán thật sự.
Những người kinh doanh đa cấp tăng cường việc quảng cáo trên các mạng xã hội, tuyển mộ người chơi Forex (trả phí tham gia) với thông điệp mục tiêu kiểu như chơi Forex giúp giàu có rất nhanh, biến số tiền nhỏ thành số tiền lớn. Không ít người bị mờ mắt bởi những lời hứa hẹn như “dễ dàng có thu nhập 6 con số ở nhà bằng cách làm việc hai giờ một ngày”… được quảng cáo đầy rẫy trên mạng.
Forex hoạt động dưới mô hình đa cấp và hiện nay người ta gọi đó là đa cấp 4.0 hoặc đa cấp công nghệ cao. Những sàn giao dịch Forex nào có biểu hiện kêu gọi, chiêu dụ nhà đầu tư thông qua hình thức chia hoa hồng, cấp bậc lợi nhuận phân chia theo hình kim tự tháp, nói chung là có hình thức phân quyền đại lý thì đa số đều là đa cấp cả”.
Rủi ro rất lớn khi tham gia sàn Forex, tiền ảo, chứng khoán
Đại diện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho biết, qua rà soát trên các phương tiện Internet, thu thập được nhiều thông tin quảng cáo, kêu gọi đầu tư tài chính thông qua các sàn đầu tư tài chính, đặc biệt là hình thức đầu tư thị trường ngoại hối (Foreign Exchange hay Forex) và đầu tư quyền chọn nhị phân (Binary Options hay BO).
Đánh giá các nội dung quảng cáo này, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng nhận thấy mô hình hoạt động của một số sàn đầu tư tài chính này tiềm ẩn rất nhiều rủi ro cho người tham gia.
Thứ nhất là rủi ro về mặt tài chính bởi mọi giao dịch của người tham gia đều thông qua tài khoản được mở trên hệ thống Internet mà không có cơ quan quản lý tại Việt Nam cấp phép. Trong trường hợp nếu có các vấn đề rủi ro liên quan đến hệ thống thì kết quả đầu tư của người tham gia đều không được đảm bảo.
Ngoài ra, tiền người tham gia nộp vào hệ thống là tiền thật trong khi những lợi ích hay hoa hồng được ghi nhận trên hệ thống là các loại tiền ảo hay ví điện tử. Những loại tiền ảo và ví điền tử này đều không được cơ quan quản lý nhà nước thừa nhận là công cụ thanh toán hợp pháp. Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã có nhiều cảnh báo cho người dân liên quan đến những hình thức tương tự.
Mặt khác, nhà đầu tư còn bị những rủi ro khác khi tham gia các sàn đầu tư tài chính kiểu này như lộ bí mật thông tin cá nhân. Hay bị lừa đảo do một số sàn huy động tài chính lừa đảo bằng cách sửa lệnh hệ thống (nhà đầu tư nghĩ là mình đang đầu tư theo lệnh thị trường, song thực tế là đánh với sàn, luôn luôn bị sàn cho thua) hoặc thậm chí khi số người tham gia nộp tiền đủ nhiều, sàn cũng sẽ tự… biến mất.
Thứ hai là rủi ro về mặt pháp lý, bởi rất nhiều các sàn đầu tư tài chính này có dấu hiệu lôi kéo người tham gia bằng hình thức trả thưởng, hoa hồng cho việc mời thêm thành viên tham gia đầu tư theo nhiều cấp nhiều nhánh, có dấu hiệu của việc kinh doanh theo phương thức trái phép, ví dụ như các sàn Forex Liber, AFGold, Bitomo…
Theo quy định của Nghị định 40/2018/NĐ-CP ngày 12-3-2018 của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp (Nghị định 40/2018/NĐ-CP) thì mọi hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp với đối tượng không phải là hàng hóa đều bị cấm (trừ trường hợp pháp luật có quy định khác). Theo đó các sàn đầu tư tài chính ví dụ như sàn AFGold, sàn Bitomo, Forex Liber… đều không được cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp theo quy định của Nghị định 40/2018/NĐ-CP.
Do đó, các tổ chức cá nhân tham gia, vận động người tham gia đầu tư thông qua các sàn đầu tư tài chính này đều có thể bị xử lý hình sự (xử phạt tới 5 tỷ đồng hoặc 5 năm tù giam theo Điều 217a Bộ Luật Hình sự về Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp).
Trường hợp phạm tội có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản sẽ bị xử lý theo Điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Trường hợp phạm tội có yếu tố sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thì bị xử lý theo Điều 290 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 về Tội danh sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử thực hiện hành vi chiếm đoạt tài sản, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho biết.
Chánh Trung
