VŨ YẾN - KIM OANH -
Những ngày gần đây, người tiêu dùng rất hoang mang trước thông tin từ phía Trung Quốc cảnh báo về nguy cơ gây ung thư từ các loại bình giữ nhiệt kém chất lượng. Mặc dù Cục An toàn thực phẩm trong nước khẳng định một số mẫu trôi nổi được kiểm nghiệm có hàm lượng kim loại nặng như đồng, asen, thủy ngân thôi nhiễm nằm trong giới hạn cho phép, nhưng theo chuyên gia hóa thực phẩm mức độ gây bệnh không vì thế mà giảm đi.
Tràn lan bình giữ nhiệt Trung Quốc
Người tiêu dùng chọn bình giữ nhiệt trong một siêu thị tại TPHCM. Ảnh: Kim Oanh
Theo ghi nhận của Sài Gòn Tiếp Thị vào ngày 22-3 tại một số chợ, siêu thị ở TPHCM, bình giữ nhiệt có xuất xứ Trung Quốc vẫn đang được bán nhiều. Mẫu mã, giá cả phong phú, đa dạng.
Tại chợ Bình Tây (quận 6), chị T., chủ một sạp bán đồ gia dụng, cho biết sạp hàng chị chủ yếu bán sỉ các loại bình giữ nhiệt, chủ yếu có xuất xứ từ Trung Quốc. Giá cả tùy loại, tùy dung tích. Dung tích thường là 500 ml, 750 ml và 1 lít, giá cả dao động chỉ từ 75.000 đồng đến 120.000 đồng, loại đắt nhất cũng không vượt quá 130.000 đồng/bình dung tích 1 lít khi mua một lốc (từ 5 cái trở lên).
Nhìn vào giá bán sẽ thấy các loại bình này rẻ hơn nhiều so với ở các siêu thị điện máy. Theo chị T., với giá này hàng mới bán chạy được. Còn bán những loại đắt tiền, như trong siêu thị, có những bình 0,5 lít lên đến 850.000 đồng thì khó có người mua.
Tại siêu thị có rất nhiều mẫu bình giữ nhiệt khác nhau được bày bán. Trong đó có hàng xuất xứ từ Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Singapore… Giá bán tùy theo nhãn hàng và xuất xứ, nhưng đều cao hơn nhiều so với giá ở chợ. Chẳng hạn, bình giữ nhiệt hiệu Zebra, xuất xứ Thái Lan, dung tích nửa lít có giá gần 300.000 đồng/bình.
Ngoài ra, các loại bình giữ nhiệt này còn được bày bán trên rất nhiều trang mạng xã hội với giá rất rẻ, kiểu mẫu nhìn khá bắt mắt, nhưng hầu như không nêu rõ xuất xứ và không có nhãn mác.
[box type="warning"] Phan Thế Đồng lưu ý, người tiêu dùng không nên dùng bình giữ nhiệt để đựng các loại nước uống, thức ăn có chứa axit hoặc vị chát bởi với các loại thực phẩm có chứa các axít hoặc thức uống có vị chát (trà) có khả năng liên kết với các kim loại, làm cho lớp kim loại bên trong bình dễ bị ăn mòn hơn và kim loại phôi nhiễm vào thức ăn, thức uống nhiều hơn. Đồng thời các thức ăn dễ bị ô xy hóa hơn do các kim loại phôi nhiễm vào gây nên phản ứng ô xy hóa. Các hạt chất trong thức ăn như các chất chống ô xy hóa có lợi cho sức khỏe dễ bị biến chất do phản ứng này xảy ra.
“Người tiêu dùng nên chọn loại bình giữ nhiệt không chứa các kim loại độc hại cao như asen, thủy ngân, crom (VI), chì và chỉ nên sử dụng bình để giữ nước máy đun sôi”, ông Đồng nói.[/box]
Vẫn có rủi ro
Trao đổi với Sài Gòn Tiếp Thị sáng 23-3, ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, cho biết ngay sau khi cơ quan quản lý Trung Quốc và các nước cảnh báo một số loại bình giữ nhiệt có xuất xứ Trung Quốc thôi nhiễm kim loại nặng vượt ngưỡng giới hạn, cục đã phối hợp với Viện Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm quốc gia tiến hành lấy tổng cộng 14 mẫu bình để kiểm nghiệm. Trong đó, 9 mẫu bình là sản phẩm đã công bố chất lượng, nhập khẩu chính ngạch, và 5 mẫu bình trôi nổi đang bán trên thị trường. Kết quả cho thấy 9 mẫu bình không phát hiện hàm lượng kim loại nặng thôi nhiễm và 5 mẫu bình trôi nổi phát hiện có kim loại nặng thôi nhiễm nhưng hàm lượng nằm trong giới hạn cho phép.
Cũng theo ông Phong, các mẫu bình này cho ra kết quả sau khi kiểm nghiệm với nước sinh hoạt thông thường đun sôi trữ trong bình.
“Cục vẫn đang tiếp tục chỉ đạo và cùng với các tỉnh lấy thêm các mẫu sản phẩm trên thị trường để kiểm tra, kiểm nghiệm. Cục khuyến cáo người tiêu dùng chỉ mua những sản phẩm đã được công bố chất lượng sản phẩm và nhập khẩu theo đường chính ngạch, tức có tem nhãn đầy đủ trên sản phẩm. Người dùng không mua và sử dụng các bình nước nóng trôi nổi trên thị trường, tránh nguy cơ mua phải hàng giả, kém chất lượng, không đảm bảo an toàn thực phẩm và nguy cơ rủi ro cao. Cục An toàn thực phẩm sẽ tiếp tục theo dõi, cập nhật thông tin liên quan và cảnh báo kịp thời tới người tiêu dùng”, ông Phong nhấn mạnh.
Về vấn đề này, TS. Phan Thế Đồng, giảng viên khoa Khoa học công nghệ của trường Đại học Hoa Sen TPHCM, cho biết trong nước uống có hàm lượng đồng cao sẽ dẫn đến các triệu chứng buồn nôn, ói, đau bụng hoặc tiêu chảy. Thường xuyên nhiễm ở liều cao có thể làm tổn thương gan, thận và đưa đến tử vong. Cơ quan bảo vệ môi trường của Mỹ (Environmental Protection Agency – EPA) đưa ra giới hạn cho đồng trong nước uống là 1.300 microgram trên lít.
Trong khi đó, asen bị xếp vào nhóm kim loại nặng gây ung thư, như ung thư da, phổi, gan và túi mật. Nếu dùng liều thấp, asen gây buồn nôn làm giảm sự sản sinh hồng cầu và bạch cầu, rối loạn nhịp tim, tổn thương mạch máu và cảm giác kim đâm ở chân và tay. Nhiễm liều thấp asen lâu dài sẽ bị sạm da, nổi mụn trong lòng bàn tay, lòng bàn chân và trên cơ thể. EPA xác định liều giới hạn của asen trong nước uống là 0,01 phần triệu.
Đối với thủy ngân, ở dạng clorua (mercuric chloride) và metyl, thủy ngân có thể gây ung thư. Hệ thần kinh rất nhạy cảm với tất cả các dạng của thủy ngân. Nhiễm liều cao có thể làm tổn thương não, gây các triệu chứng như kích ứng, run, ảnh hưởng thị lực, thính giác, trí nhớ và tổn thương thận. Nhiễm liều thấp có thể bị nôn ói, tiêu chảy, tăng huyết áp hay nhịp tim.
Ông Đồng cho rằng mặc dù thử với nước máy đun sôi và thấy nhiễm các kim loại nặng ở mức độ cho phép, nhưng điều này cũng không có nghĩa là bình đó an toàn bởi hai rủi ro có thể xảy ra. Thứ nhất, nếu sử dụng bình lâu ngày, lớp kim loại ngày càng bị bào mòn đi và lượng kim loại đi vào nước có thể ngày càng nhiều hơn làm tăng mức độ phôi nhiễm. Thứ hai sử dụng bình nhiễm liều thấp nhưng lâu dài sẽ có những triệu chứng ngộ độc kim loại nặng như một số trường hợp nêu trên.
