(SGTT) - Làm búp bê là công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, chăm chút. Bằng đôi bàn tay khéo léo, Bùi Thịnh Đa đã thổi hồn vào từng con búp bê khớp cầu. Những khớp nối linh hoạt giúp chúng có thể thực hiện mọi động tác, từ những cử chỉ nhẹ nhàng đến những biểu cảm sâu sắc, như thể chúng đang sống và cảm nhận.
Bùi Thịnh Đa đã khiến cộng đồng yêu nghệ thuật trầm trồ trước tài năng chế tác búp bê khớp cầu (BJD - Ball Jointed Doll). Không qua bất kỳ trường lớp chuyên nghiệp nào, Thịnh Đa tự học hỏi và trau dồi kỹ năng để tạo nên những tác phẩm chân thực và đầy cảm xúc.
Chia sẻ với Sài Gòn Tiếp Thị, anh Đa cho biết niềm đam mê với búp bê bắt đầu từ năm lớp 6 khi anh vô tình biết đến búp bê khớp cầu qua Internet. Loại búp bê này không giống với những sản phẩm thông thường vì có thể tạo dáng linh hoạt và mang nét thẩm mỹ như người thật.
Anh kể lại, lúc đó, với một cậu bé, sở hữu một con búp bê khớp cầu giá 17-18 triệu đồng là điều xa xỉ. Nhưng anh không để điều đó cản trở ước mơ của mình. Bằng sự sáng tạo và quyết tâm, anh đã biến một gói đất sét 20.000 đồng thành những tác phẩm nghệ thuật đầu tiên.
Quá trình học hỏi không hề dễ dàng, anh phải tự nghiên cứu về giải phẫu cơ thể người, tỷ lệ khuôn mặt, và các kỹ thuật mỹ thuật. Nhớ lại những ngày đầu tập tành làm búp bê, anh Đa không giấu nổi nụ cười khi kể về những sai lầm ngớ ngẩn bản thân đã mắc phải, đặc biệt là khi lựa chọn vật liệu.
“Những ngày đầu, mình thất bại nhiều lắm. Có lần làm xong phần đầu nhưng khi nung lại bị nứt hoặc vỡ”, anh cho hay. Nhưng thất bại không làm anh nản lòng, anh tiếp tục cải tiến từng chút một để tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh hơn.
Trong những ngày đó, niềm đam mê của anh cũng vấp phải sự hoài nghi của gia đình. Anh cảm nhận rõ sự ái ngại của phụ huynh, dù vậy, anh vẫn kiên trì theo đuổi, bất chấp sự không đồng tình của gia đình.
"Nếu mình ở vị trí của họ, mình cũng sẽ làm như vậy. Ai mà không thắc mắc khi con trai mình chơi búp bê chứ?", anh chia sẻ.
Tuy nhiên sau một khoảng thời gian, từ một sở thích cá nhân, công việc làm búp bê của Đa đã dần nhận được sự công nhận của gia đình. Anh cho hay sự thành công của anh không chỉ đến từ bản thân mà còn từ sự ủng hộ nhiệt tình của gia đình, đặc biệt là bố, người đã hỗ trợ thu thập các tài liệu tham khảo về thiết kế truyền thống và phụ kiện cho búp bê.
Theo anh Đa, một con búp bê khớp cầu hoàn chỉnh đòi hỏi sự kiên nhẫn và kỹ thuật cao. Quy trình bắt đầu từ việc thiết kế và tạo hình trên đất sét. Sau khi phần tạo hình, búp bê được nung nóng ở nhiệt độ từ 800-1.200 độ C để tăng độ bền. Tiếp theo là chà láng bề mặt để đạt độ mịn, vẽ màu, gắn tóc và tạo khớp cầu để búp bê có thể cử động linh hoạt.
Anh cho biết, một con búp bê hoàn chỉnh có thể mất từ vài ngày đến vài tháng để hoàn thiện, tùy thuộc vào độ phức tạp và kích thước. Từ khâu lên ý tưởng, nhào nặn đất sét, nung, sơn màu cho đến may quần áo, mỗi công đoạn đều đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo léo và kiên trì đến từng chi tiết nhỏ nhất.
Anh nhớ lại, trong những ngày đầu, đã có vô số lần "xây lại" để hoàn thiện hỗn hợp đất sét sẽ mang lại cho búp bê cả vẻ đẹp và độ bền. Sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm, anh Đa đã tìm ra công thức hoàn hảo để tạo ra những con búp bê bằng đất sét polymer. Theo anh, loại đất sét này, khi được nung ở nhiệt độ từ 120-130 độ C, sẽ tạo ra một lớp vỏ cứng, mịn màng, giống như làn da thật của con người.
"Tạo ra một con búp bê khớp cầu hoàn hảo giống như việc tạo ra một tác phẩm nghệ thuật sống động khi phải làm nhiều việc cùng một lúc". Anh Đa đã dành hàng trăm giờ để tỉ mỉ hoàn thiện các chi tiết, từ đôi mắt cho đến những ngón tay.
Đặc biệt, việc tạo hình khuôn mặt là một thử thách lớn đối với anh. Người nghệ nhân gen Z chia sẻ "Mình muốn mỗi con búp bê của mình đều có một câu chuyện riêng, một tâm hồn riêng. Mình tin rằng, đôi mắt chính là nơi thể hiện rõ nhất điều đó”.
Điều làm nên sự khác biệt trong các tác phẩm của Thịnh Đa chính là sự tôn trọng vẻ đẹp đa dạng của mỗi búp bê. Anh thường thêm những đặc điểm như mắt nhỏ, da đồi mồi, hay răng hở vào các tác phẩm của mình. “Mình muốn mọi người thấy rằng, vẻ đẹp không nhất thiết phải hoàn hảo. Mỗi người đều có nét đẹp riêng biệt,” anh nói.
Tóc cũng là một yếu tố khác làm nên sự khác biệt của búp bê do Đa tạo nên. Anh thường sử dụng lông dê tự nhiên và tóc người để tạo nên những kiểu tóc đa dạng.
Để loại bỏ mùi hôi và tạp chất, anh Đa phải tẩy nhiều lần cho lông dê trước khi bắt đầu tạo kiểu. Qua đôi bàn tay tài hoa của anh, những sợi lông thô cứng đã trở thành những mái tóc mềm mại, bồng bềnh, mang đến vẻ đẹp sống động cho các mẫu búp bê.
Các tác phẩm của Thịnh Đa không chỉ được người Việt yêu thích mà còn gây ấn tượng với khách hàng nước ngoài. Bạn trẻ này cho biết, nhiều khách hàng nước ngoài đã nhìn thấy những bức ảnh chia sẻ qua các trang mạng xã hội và đặt mua.
Anh Đa chia sẻ, đối với các đơn hàng quốc tế, anh sẽ lắp ghép sẵn và đóng hộp các mẫu búp bê có kích thước nhỏ. Riêng với những mẫu có kích thước lớn, Thịnh Đa sẽ tách các chi tiết để dễ bảo quản, vận chuyển. Khi đến với khách hàng, họ có thể xem hướng dẫn cho anh gửi để ghép các chi tiết lại.
Với sự khéo léo và độc đáo trong từng chi tiết, Thịnh Đa đang dần khẳng định tên tuổi của mình trong lĩnh vực chế tác búp bê khớp cầu. Anh dự định sẽ tiếp tục học hỏi và sáng tạo để mang đến nhiều sản phẩm chất lượng hơn, cũng như chia sẻ kinh nghiệm của mình với cộng đồng yêu nghệ thuật.
Chia sẻ về dự định sắp tới, Thịnh Đa mong muốn mở rộng xưởng chế tác búp bê và tổ chức các lớp dạy làm búp bê khớp cầu. Anh hy vọng có thể truyền cảm hứng và kiến thức cho những người trẻ cùng đam mê, đồng thời góp phần đưa nghệ thuật chế tác búp bê khớp cầu Việt Nam vươn tầm quốc tế.
